پزشکی بالینی

بنا بر ادعای جدید دانشمندان، مسواک زدن درست دندانها می‌تواند در جلوگیری از ابتلا به آرتروز کمک کند. محققان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه لوئیزویل، ارتباط بین باکتری عامل بیماری لثه و شروع زودهنگام روماتیسم مفصلی و همچنین پیشرفت سریعتر و وخامت شدیدتر بیماری را شناسایی کرده‌اند. این باکتری موسوم به «ژنژیوالیس پورفیروموناس» باعث ایجاد آنزیمی می‌شود که با بقایای پروتئینهای خاص واکنش نشان می‌دهد.
به گفته محققان، بدن، این پروتئینها را به عنوان مهاجم شناسایی کرده و منجر به یک حمله سیستم ایمنی می‌شود. در بیماران مبتلا به آرتروز، نتیجه متعاقب شامل التهاب مزمنی است که مسئول تخریب استخوان و غضروف درون مفاصل است. پژوهشهای قبلی نشان داده بودند که بیماری لثه در مبتلایان به روماتیسم مفصلی حداقل دو برابر بیشتر شایع است. باکتری ژنژیوالیس پورفیروموناس آنزیم منحصربفردی موسوم به (peptidylarginine deiminanse (PAD را تولید می‌کند.
محققان دریافتند که PAD بقایای پروتئینهای خاص را به شکل سیترولین تغییر داده و بدن این پروتئینها را به عنوان مهاجم شناسایی می‌کند که به یک حمله ایمنی منجر می‌شود. نتایج این محققان نشان داد که آنزیم PAD ممکن است پیوند مکانیکی بین عفونت ژنژیوالیس پورفیروموناس و روماتیسم مفصلی را تکمیل کند اما این نتیجه‌گیری پیشگامانه نیازمند تائید با تحقیقات بیشتر است. آنها امیدوارند که این نتایج بتواند بینش جدیدی در مورد درمان و جلوگیری از ابتلا به روماتیسم مفصلی ارائه کند. نتایج این پژوهش در مجله PLOS Pathogens منتشر شده است.

در خبری مهیج برای دوستداران شیرینی، محققان آلمانی موفق به تولید نوعی شیرینی بدون قند شده‌اند که میزان باکتری‌های حفره‌زا را در دندان کاهش می‌دهد. این شیرینی که توسط کریستین لانگ از شرکت زیست‌فناوری برلین ابداع شده، حاوی باکتریهای مرده‌ای است که به باکتریهای عامل ایجاد حفره در دندانها می‌چسبند.
طبق نتایج پژوهشها، افرادی که از این شیرینی استفاده کردند از سطوح کاهش یافته باکتری بد در دهان خود برخوردار بودند. پس از خوردن شیرینی، باکتریهایی که به سطح دندان می‌چسبند از خود اسیدی آزاد می‌کنند که مینای دندان را حل کرده و منجر به پوسیدگی دندان می‌شوند. گونه باکتریایی که بیشتر احتمال ایجاد حفره دندانی را دارد، «استرپتوکوک موتانس» است. گونه دیگر باکتری موسوم به «لاکتوباسیل پاراکاسی» که در کفیر وجود داشته، سطوح باکتری استرپتوکوک موتانس را کاهش داده و تعداد حفره‌های دندانی را کم می‌کند. قند موجود در سطح باکتری لاکتوباسیل پاراکاسی به باکتری استرپتوکوک موتانس می‌چسبد. لانگ و همکارانش بر این باورند که لاکتوباسیل پاراکاسی با چسبیدن به استرپتوکوک موتانس از اتصال مجدد آن به دندان جلوگیری خواهد کرد. این محققان سپس یک شیرینی بدون قند حاوی نمونه‌های باکتری که با گرما کشته شده‌اند، تولید کردند تا تاثیر باکتری لاکتوباسیل پاراکاسی را در کاهش حفره‌های دندانی مشاهده کنند.
از میان 60 داوطلب حاضر در این پژوهش، یک سوم از شیرینی حاوی یک میلی‌گرم از لاکتوباسیل پاراکاسی، ‌دو سوم از شیرینی حاوی دو میلی‌گرم از این باکتری و یک سوم نهایی از شیرینی‌های با طعم مشابه اما بدون باکتری خوردند. هر کدام از داوطلبان پنج شیرینی را در طول دوره یک روز و نیم خوردند. در پایان آزمایشات، حدود سه چهارم داوطلبانی که از شیرینی‌های حاوی باکتری استفاده کرده بودند، از سطوح بسیار پائینتری از باکتری استرپتوکوک موتانس در بزاق خود نسبت به روز قبل برخوردار بودند. داوطلبانی که از شیرینی‌های حاوی دو میلی‌گرم از باکتری لاکتوباسیل پاراکاسی خورده بودند، پس از خوردن اولین شیرینی کاهش چشمگیر میزان باکتری عامل حفره دندانی را تجربه کردند.

محققان آمريكايي اعلام كردند كه باكتري Fn كه در جرم دندان و بخشهاي ديگر دهان وجود دارد، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزايش مي دهد.محققان دانشكده دندانپزشكي كيس وسترن در كليولند آمريكا گفتند : باكتري اف ان ( Fn ) در دهان زندگي مي كند و مي تواند به بخش هاي ديگر بدن منتقل شود. اين باكتري به يك گيرنده سلولي در روده بزرگ متصل مي شود و اين روند مي تواند رشد سلول هاي سرطاني روده بزرگ را تحريك كند.
محققان براي جلوگيري از اين روند، در يك فرايند تجربي ماده اي ساخته اند كه مانع اتصال باكتري به سلول هاي روده مي شود. اما اين ماده نمي تواند به طور قطع به درمان منجر شود.پس بهترين راه جلوگيري از سرطان روده بزرگ، بهداشت دهان ، دندان و سالم نگه داشتن لثه است. زيرا دهان دروازه سلامتي انسان است. مسواك زدن دندان دو بار در روز با خمير دندان فلورايد، استفاده روزانه از نخ دندان، معاينه و بررسي منظم توسط دندانپزشك، كاهش مصرف غذاهاي شيرين و نوشيدني و ترك سيگار و مشروبات الكلي مي تواند امكان ابتلا به انواع سرطان ها به ويژه سرطان روده را كاهش دهد. اين يافته جديد در نشريه (Cell Host and Microbe) به چاپ رسيده است.

دانشمندان دانشگاه ملی تایوان به طراحی یک دندان هوشمند پرداخته‌اند که میزان زمانی که فرد صرف جویدن، نوشیدن، خوردن، سرفه کردن و سیگار کشیدن کرده بررسی می‌کند. به گفته محققان، از این فناوری می‌توان برای نظارت بر مشکلات تنفسی یا بررسی حقیقت‌گویی افراد تحت رژیم در مورد کاهش نیافتن وزنشان استفاده کرد. دندانپزشکان نیز خواهند توانست از این دستگاه که شبیه یک دندان معمولی است استفاده کنند.
دندان هوشمند بر این واقعیت تاکید داشته که فعالیتهای دهانی از جویدن تا دندان قروچه کردن می‌توانند منجر به حرکات متفاوت فک شوند. یک برنامه رایانه‌یی می‌تواند اطلاعات را تحلیل کرده و با بررسی شیوه حرکت دهان فرد به بررسی عملکرد وی بپردازد. دندان هوشمند یک حسگر حرکتی کوچک به اندازه ناخن دست است.
هشت داوطلب این حسگر را به همراه سیم‌های باریک بر روی دندان خود نصب کردند که برای انتقال اطلاعات جمع‌آوری شده به یک رایانه مورد استفاده بودند. این داوطلبان سپس برای 30 ثانیه سرفه کرده، آب نوشیده، آدامس جویده و با صدای بلند داستان خواندند. در نهایت رایانه توانست تا 94 درصد هر کدام از فعالیت‌ها را به درستی تشخیص دهد.
مخترعان تایوانی همچنین یک دندان مصنوعی قابل جابجایی تولید کرده‌اند که حاوی یک حسگر است. آنها امیدوارند بتوانند به طور بی‌سیم اطلاعات جمع‌آوری شده را به یک رایانه یا تلفن هوشمند ارسال کنند. این دندان مصنوعی در طول شب برداشته شده که می‌توان از این فرصت برای پاکسازی و همچنین شارژ باتری داخلی آن استفاده کرد. سایر قابلیت‌های این فناوری شامل کوچک‌سازی حسگر به اندازه‌ای است که بتوان آن را درون یک حفره دهانی یا تاج دندانی جای داد. به اذعان محققان، امنیت در جایگاه بالاتری قرار داشته اما در صورت بلعیده شدن حسگر، به طور بی‌خطر از بدن عبور خواهد کرد.

اگر شما از یک یا دو حفره باقی مانده از ریشه دندان رنج می‌برید یا نگران از دست دادن دندان‌های خود با افزایش سن هستید دیگر نگران نباشید؛ چرا که دانشمندان موفق به رشد بافت نرم زنده دندان‌ها با سلول‌های بنیادی شدند. محققان با استفاده از سلول‌های بنیادی پالپ ( عصب) داخل دندان‌های سالم و یا مغز استخوان موفق به رشد دوباره دندان‌ها شدند. محققان ایالات متحده، انگلستان، ژاپن و کره جنوبی که بر روی سلول‌های بنیادی برای تولید پالپ بافت زنده در دندان تحقیق می‌کنند موفق به آزمایش آن بر روی حیوانات شدند اما در زمان عفونت شدید از این روش نمی‌توان استفاده کرد.
درحال حاضر پوسیدگی و بافت‌های عفونی که شامل پالپ و عصب در ریشه دندان است از کانال ریشه برداشته و سپس دندان ضدعفونی می‌شود. «آنتونی اسمیت» از دانشگاه «بیرمنگام» انگلستان اظهار کرد: برخی محققان برای تقویت رشد دندان به سلول‌های بنیادی استخراج شده از پالپ پس از پیوند سلول، پروتئین اضافه می‌کنند و هدف برخی از محققان رشد پالپ سالم جدید در داخل دندان با استفاده از تکنولوژی سلول‌های بنیادی است که موجب رشد دندان جدید یا کنترل التهاب موجود در ریشه می‌شود.
محققان دانشکده دندان‌پزشکی نوادا از طریق خارج کردن سلول‌های بنیادی داخل دندان و یا مغز استخوان بیمار، دندانی به شکل واقعی تولید و جایگرین می‌کنند که این دندان هم در شرایط آزمایشگاه وهم در دهان بیمار رشد می‌کند. وی درادامه افزود: محققان تلاش می‌کنند دندان‌های خود بیماران را حفظ کنند. با این وجود رشد دندان نیز امری شدنی است.

دانشمندان چینی با استفاده از سلولهای بنیادی به دست آمده از ادرار توانسته‌اند جوانه‌های ریز دندان را تولید کرده و پس از پیوند در دهان موشها به شکل ساختار دندانی شکل رشد دهند. محققان آکادمی علوم چین بر این باورند که در آینده جوانه‌های دندان زیست مهندسی شده می‌توانند جای دندانهای افتاده انسان را پر کنند. این ساختارهای ابتدایی دندانی شکل اولین بافتهای جامد بدست آمده با یک شیوه جدید هستند که در آن سلولهای دورانداخته شده از ضایعات انسان دوباره می‌توانند به شکل سلولهای بنیادی دربیایند. این دانشمندان از یک سیستم جدید کشت بافت برای پرورش سلولها به شکل ساختارهای ریز شبیه دندان استفاده کردند که در مرحله بعد در دهان موشها کاشته شد.
سلولهای بنیادی مورد استفاده در این پژوهش از ادرار بدست آمد ودانشمندان از یافته‌های پژوهشهای پیشین در مورد قابلیت تبدیل سلولهای دورانداختنی ضایعات انسانی به سلول بنیادی شبه‌جنینی بهره برده‌اند. این سلولهای بنیادی در ادامه می‌توانند به انواع مختلف سلول از جمله سلولهای عصب و عضله قلب تبدیل شوند. این جوانه‌های دندان اولین اندام یا بافت جامد هستند که از سلولهای بنیادی القا شده شبه‌جنینی ساخته شده‌اند. محققان این ساختارهای دندانی را با وادار کردن سلولهای بنیادی القا شده شبه‌جنینی برای تقلید از دو گونه مختلف سلولی شامل سلولهای اپیتلیالی که مینا را ساخته و سلولهای مزانشیمی که سه جزء اصلی دیگر دندان یعنی عاج، سمان و پالپ را شکل می‌دهند، بوجود آوردند.
آنها ابتدا صفحات مسطح از سلولهای اپیتلیال را بوجود آورده و سپس با سلولهای مزانشیمی جنین موش ترکیب کردند. محصول این کار در موشها پیوند زده شد و سه هفته بعد ساختارهای دندانی شکل رشد کردند. به گفته محققان، اندام ابتدایی دندانی شکل از لحاظ ساختار و فیزیک شبیه دندان انسان بوده و از قابلیت ارتجاعی مشابه و سلولهای پالپ، عاج و مینا برخوردار است. اما این روش از محدودیتهای خاص خود برخوردار بوده است. در این روش از سلولهای موش استفاده شده، نرخ موفقیت حدود 30 درصد بوده و سختی ساختارها حدود یک سوم دندان انسان است.
دانشمندان بر این باورند که دستکاری ترکیب سلولها و شرایط بافت در حال کشت می‌تواند این مشکلات را حل کند. به گفته آنها از شیوه اصلاح شده به شکل تئوری می‌توان برای ساخت یک جوانه دندان زیست مهندسی شده استفاده کرد که قابل کشت در محیط آزمایشگاه بوده و سپس می‌توان آنرا در استخوان فک بیمار نیازمند برای ایجاد یک دندان کاملا کاربردی پیوند زد. همچنین سلولهای بدست آمده ادرار بیمار توسط سیستم ایمنی بدن رد نخواهد شد چرا که از ماده سلولی خود بیمار گرفته شده‌اند. این پژوهش در مجله Cell Regeneration منتشر شده است.

دانشمندان دانشگاه کینگز کالج لندن در گامی جدید به سوی جایگزینی دندانهای از دست رفته با کاشت‌های بدست آمده از سلولهای بنیادی توانسته‌اند دندانهای هیبریدی انسان - موش را با پوشش مینا و ریشه‌های در حال رشد ایجاد کنند. در آینده امید می‌رود که این دستاورد به استفاده از دندانهای مولر جانشین واقعی پرورش یافته از دانه‌های کاشته شده در فک بیمار بجای دندانهای مصنوعی منجر شود. این شیوه شامل پرورش سلولها از بافت لثه انسان و ترکیب آنها با سلولهای بنیادی دندان از جنین‌های موش است. خوشه‌های سلولی ترکیبی سپس در کلیه موشهای بالغ برای رشد به شکل ساختارهای قابل شناسایی دندان پیوند زده می‌شوند.
آزمایشات نشان داده که این دندانها از عاج دندان که ماده ساختاری اصلی دندان بوده و همچنین مینای محافظ برخوردارند. همچنین در آزمایشات شواهدی از شکل‌گیری ریشه با دوام دیده شد. از دو نوع دندان برای تولید دندان مهندسی زیستی استفاده شده است. سلولهای اپیتلیال پ.شش سطح از بافت لثه و سلولهای مزانشیمی از جنین موش گرفته شد. سلولهای بنیادی مزانشیمی می‌توانند به بافتهای متفاوت از جمله استخوان، غضروف و چربی تبدیل شوند. این محققان، چالش بعدی خود را شناسایی شیوه‌ای برای کاشت سلولهای مزانشیمی انسان بالغ برای تولید دندان ذکر کرده‌اند. نتایج این پژوهش در مجله Dental Research منتشر شده است.

یافته‌های پژوهشی حاکی است که ویتامین D با جلوگیری از پوسیدگی دندان، سلامت دهان و دندان‌ها را ارتقا می‌بخشد. نتایج یک تحقیق روی 3000 کودک در کشورهای مختلف با میانگین سنی 10 سال توسط انجمن دندانپزشکی آمریکا نشان داد که ویتامین D‌ به طور قابل توجهی می‌تواند در مدیریت پوسیدگی دندان‌ها مؤثر باشد. نتایج حاصل از این تحقیق با مشاهده کودکان مورد مطالعه و تأکید بر اهمیت ویتامین D‌ می‌افزاید ویتامین D‌ قادر است تا 50 درصد از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری کند.
در این پژوهش محققان ضمن بررسی افزایش سطح ویتامین D‌ در این کودکان از طریق استفاده از مکمل‌های اشعه UV‌ یا مکمل‌های غذایی با روغن کبد ماهی و سایر محصولات حاوی این ویتامین نشان دادند که کمبود این ویتامین با بروز دندان‌های ضعیف یا تأخیر در رویش آنها همراه است و به‌طور بالقوه کودکان را مستعد ابتلا به پوسیدگی دندان می‌کند. به گفته محققان، این یافته‌ها شدت اثرات محافظتی ویتامین D‌ را در بهبود سلامت دهان و دندان‌ها تأیید و بیان می‌کند با توجه به اینکه میزان سطوح پوسیدگی دندان در کودکان در حال افزایش است، زنان باردار با پی بردن به ضروری بودن این ویتامین برای سلامت فرزندانشان می‌توانند از میزان این صدمات بکاهند.

دانشمندان دانشگاه پرینستون موفق به ساخت حسگر دهاني به نازکی کاغذ شده‌اند که قابل خالکوبی بر روی دندان بوده و به عنوان یک سیستم هشدار اولیه فوق حساس برای تشخيص بیماری‌ها از راه تنفس فرد عمل می‌کند. این حسگر از گرافن ساخته شده و قادر به شناسایی باکتری و انتقال اطلاعات به کادر پزشکی است. در آزمایشات انجام شده، یک داوطلب روی این حسگر که بر دندان‌های یک گاو کاشته شده بود، به تنفس پرداخته و این حسگر توانست مولکول‌های باکتری موجود در نفس وی را شناسایی کند. این حسگر بی‌سیم، قابل نصب بر روی دندان بوده و قادر به تشخیص عفونت و انتقال اطلاعات به متخصصان پزشکی است. محققان بر این باورند که می‌توان از این حسگرها برای کارکنان ارتش حاضر در میدان جنگ جهت تشخیص امکان عفونی شدن جراحات آنها یا در بیمارستان‌ها بر روی بیمارانی که به دلیل سیستم ایمنی ضعیف در برابر باکتری‌ها آسیب پذیر هستند، استفاده کرد. محققان در حال حاضر مشغول برنامه‌ریزی برای کسب مجوز و تجاری کردن این دستگاه هستند.

شرکت داروسازي نولين اعلام کرده است که داروي رمسنس (REMESENSE) در ايالات متحده آمريکا براي فروش به بازار عرضه شده است. اين دارو که در واقع همان دي پتاسيم اگزالات 30 درصد است، در سال 2008 ميلادي معرفي شد و در حال حاضر در 16 کشور مختلف از سراسر دنيا مورد استفاده قرار مي‌گيرد. رمسنس نوعي برطرف‌کننده حساسيت دندان‌ها (Desensitizer) است که جزو کلاس II داروهاي برطرف‌کننده حساسيت دندان‌ها قرار مي‌گيرد. حساسيت دندان‌ها نوعي پاسخ افزايش‌يافته و غيرطبيعي به محرک‌هاي حسي است و صرف‌نظر از عللي مانند سفيد کردن دندان‌ها، به طور عمده در اثر در معرض قرار گرفتن توبول‌هاي دنتين با حفره دهان ايجاد مي‌شود.
طبق آمارهاي ارايه‌شده توسط مراجع علمي دندانپزشکي، حساسيت دندان‌ها 57 درصد از جمعيت دنيا را مورد آزار قرار مي‌دهد. برآورد شده است که تنها در کشور ايالات متحده آمريکا، 14 درصد از کل جمعيتي که به درمانگاه‌ها و کلينيک‌هاي دندان‌پزشکي مراجعه مي‌کنند براي درمان حساسيت دندان‌هاي خود مراجعه کرده‌اند. زنان بيشتر از مردان به اين بيماري دچار مي‌شوند که شايد علت آن انجام بيشتر درمان‌ها و اقداماتي‌همچون سفيدکردن دندان‌ها در اين گروه باشد. در واقع تقريبا 75 درصد از افرادي که دندان‌هاي خود را سفيد مي‌کنند متعاقبا به حساسيت دنداني دچار مي‌شوند.
رمسنس مجموعه‌اي است که از يک قالب دهان و يک فوم يا ژل درماني تشکيل شده است که جلسه اول درمان معمولا در مطب و توسط دندان‌پزشک صورت مي‌گيرد و بيمار مي‌تواند پس از يادگيري استفاده از قالب و ژل، از اين دارو را به تنهايي در منزل استفاده کند. معمولا 10 دقيقه پس از استفاده از اين دارو، حساسيت دندان‌ها کاهش مي‌يابد.
رمسنس داراي دي‌پتاسيم اگزالات است که با کلسيم حفره دهاني کريستال‌هاي اگزالات کلسيم را مي‌سازد. اين کريستال‌ها باعث مي‌شود که توبول‌هاي دنتين را از معرض حفره دهان خارج کند و بنابراين باعث کاهش حساسيت دندان‌ها شود. از طرف ديگر يون‌هاي پتاسيم باعث تغيير تحريک‌پذيري اين ناحيه شده و پاسخ به درد را کاهش مي‌دهند. در مقايسه با ساير ترکيب‌هاي موجود مانند خميردندان‌هاي ضدحساسيت OTC که حداقل 3 تا 4 هفته پس از استفاده تاثير خود را نشان مي‌دهند، اين درمان به سرعت اثربخش است. در حال حاضر اين دارو براي مصرف 3 ماهه طراحي شده و در داروخانه‌ها موجود است.