پزشکی بالینی

کنترل خونریزی چه در هنگام عمل جراحی یا جراحات ناشی از حوادث همواره یکی از نگرانی‌های پزشکان در مسئله درمان بیماران است. محققان زیست‌مهندسی مرکز سانتا باربارا در کالیفرنیا پس از مطالعات بسیار بر روی فرآیند پیچیده انعقاد خون در بدن انسان موفق به تولید نانوذرات موثر در جلوگیری از خونریزی شدند. دکتر سمیر میتراگ، محقق و متخصص فناوری‌های درمانی اظهار کرد: ساخت نانوذرات پلاکتی دستاورد بسیار مهمی در مسئله درمان سریع محل زخم بیماران است، چرا که این نانوذرات علاوه بر تقلید از عملکرد طبیعی پلاکت‌های خون از لحاظ ساختاری کاملا شبیه و انعطاف‌پذیر هستند. 
 وی در ادامه افزود: فرآیند انعقاد خون تقریبا برای همه افراد قابل درک است، زیرا همه ما شاهد زخمی شدن سطحی و خراش برداشتن پوست خود بوده‌ایم. هنگام ایجاد زخم یا خراش، مقداری خون از محل زخم خارج می‌شود که پس از چند دقیقه با تغییر ساختار مولکولی خون، این بافت زنده و روان، منعقد شده و محل زخم را می‌پوشاند تا سایر مراحل ترمیم طبیعی بدن انجام شود. دکتر آریون آنسلمو، محقق و دستیار این مطالعه ضمن تاکید بر پیچیده بودن فرآیند انعقاد خون افزود: در هنگام ایجاد زخم، عواملی باعث تشکیل لخته در محل زخم می‌شوند که یکی از مهمترین عوامل، پلاکت‌ها هستند. 
 محققان این مرکز با شبیه‌سازی ذرات پلاکت با استفاده از فناوری نانو موفق به تولید پلاکت‌های مصنوعی شدند. این پلاکت‌ها هنگام جراحات عمیق یا هنگام جراحی با تزریق به جریان خون بیمار، ضمن جلوگیری از خونریزی با تمیز نگه‌داشتن محل زخم یا جراحی به مسئله دقت پزشکان در درمان کمک شایانی می‌کنند. جزئیات بیشتر این دستاورد پزشکی در مجله ACS Nano منتشر شده است.  

دانشمندان مؤسسه فناوری جورجیا و دانشگاه اموری در حال کار بر روی پلاکت‌های خون مصنوعی هستند که به لخته شدن سریع‌تر خون کمک کرده و خونریزی را در افراد دارای زخم‌های خطرناک مانند مجروحان میدانها جنگ کاهش خواهد داد. این محققان موفق به تولید یک ماده زیستی جدید شده‌اند که از عملکرد پلاکت‌های خونی که به لخته شدن خون کمک کرده، تقلید می‌کند.
به گفته محققان در نشست سالانه پیشرفتهای علمی آمریکا، این پلاکتهای مصنوعی در آزمایشات بر روی حیوانات، کار پلاکتهای طبیعی را تکمیل کرده، زمان لخته شدن را تا 30 درصد افزایش و خونریزی را تا 40 درصد کاهش دادند. این پلاکت‌های مصنوعی قابل خشک و منجمد کردن بوده و کارکنان ارتش می‌توانند آنها را به میدانهای جنگ برده و برای کاهش خونریزی و ارتقای شانس زنده ماندن سربازان آسیب دیده به آنها تزریق کنند.
اگرچه به گفته محققان، پژوهشهای بیشتر برای آزمایش پلاکت‌های مصنوعی در انسان و تولید فناوری برای انتقال و استفاده از آن در میدان جنگ مورد نیاز است. این پلاکتها پس از تزریق در بدن در جریان خون گردش کرده و پس از رسیدن به زخم کار خود را آغاز می‌کنند. در آنجا این پلاکت‌ها با همان پروتئین‌هایی که منجر به آغاز فرآیند طبیعی لخته‌سازی خون در بدن شده، فعال می‌شوند. از آنجایی که این پلاکتها بطور خودکار جای زخم را پیدا می‌کنند، نیازی به جستجو برای آنها نیوده و از این رو برای جراحتهای داخلی بسیار مفید است.
هنوز مشخص نیست که این پلاکتها تا چه زمان در بدن دوام دارند؛ اما اگر برای یک دوره کوتاه نیز مقاومت کنند، می‌توانند به شکل پیشگیری‌کننده در زمان بروز آسیب و زخم مورد استفاده قرار بگیرد. محققان امیدوارند بتوانند نوعی پلاکت مصنوعی طراحی کنند که بتواند فرآیند التیام زخم را با انتشار علائم شیمیایی خاص هدایت کرده و اثر زخم را کاهش دهد. به گفته محققان این دستگاه ممکن است طی سه تا پنج سال آینده در دسترس قرار دهد. 

در مقاله که درمجله بالینی Sports Medicine به چاپ رسیده است، محققان بخش جراحی بیمارستان نشان دادند که پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) می تواند به درمان بیماران مبتلا به آرتروز زانو کمک کند.این درمان می تواند باعث بهبود درد و عملکرد زانو وهمچنین در %75 درصد بیماران مانع پیشرفت بیماری شود. درمان های مختلفی برای آرتروز وجود دارد که از جمله این درمان ها می توان به ورزش کردن، کنترل وزن، استفاده از داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی ، تیلنول، کورتیزول و روش تزریق ماده ژل مانند به زانو به عنون روان کننده طبیعی در مفصل اشاره کرد. درمان جدیدی که اخیرا توسط تعداد کمی از پزشکان مورد مطالعه قرار گرفته است، روش درمانی تزریق (PRP) می باشد.پلاسمای غنی شده از پلاکت (PRP) که از خون خود بیمار گرفته می شود دارای غلظت بالایی از فاکتورهای رشد است که می تواند باعث بهبود التهاب مفاصل شود.
به گفته دکتر Halpern در این روش ابتدا از فرد مقداری نمونه خون گرفته می شود و سپس طی مراحلی پلاکت ها جدا شده و با غلظت بالا به زانوی خود فرد تزریق می شود.این پلاکت های تزریق شده باعث فعال شدن سلول های بنیادی و عوامل رشد شده که به نوبه خود می تواند باعث کاهش علائم آرتروز و التهاب مفاصل شود. محققان در مطالعه انجام شده ، بیماران مبتلا به آرتروز اولیه را مورد بررسی قرار دادند.در این آزمایش به این بیماران 6ML از پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) تزریق شد و سپس بیماران به مدت یکسال از نظر درد ، خشکی و عمکرد زانو و توانایی انجام فعالیت های مختلف روزمره مورد ارزیابی قرار گرفتند. یک سال پس از تزریق ارزیابی توسط تصویر برداری (MRI) نیز انجام شد و نتایج رضایت بخش بود.
در حالی که مطالعات قبلی نشان داده اند که بیماران مبتلا به آرتروز در هر سال حدود %5 درصد از غضروف زانوی خود را از دست می دهند ،در مورد اکثریت بیماران در این مطالعه هیچ گونه کاهش یا ازدست غضروفی گزارش نشده است. درمان به روش PRP هم در بهبود درد و سفتی و هم دربهبود عمکرد بسیار مفید می باشد.محققان دراین مطالعه توسط دو آزمون استانداردWestern Ontario و Arthritis Index McMaster Universities میزان درد را در بیماران مورد سنجش قرار دادند. نتایج نشان داد که میزان درد در شش ماه اول %41.7 و در شش ماه دوم %55.9 درصد کاهش داشته است.همچنین میزان فعالیت زندگی روزانه نیز به طور قابل توجهی در هر دو شش ماه (%46.8) و یک سال (%55.7) افزایش نشان داد.
دکتر Halpern درمورد این نوع درمان گفت : ما در حال ورود به دوره فوق العاده ای از درمان های بیولوژیک هستیم که در آن به جای استفاده از مواد مصنوعی از سلول های خودمان برای ترمیم سلول های خود بهره می بریم.دکتر Halpern در انتها به این موضوع اشاره کرد که: روش PRP در حد آزمایشگاهی انجام شده است و باید با درمان های سنتی مورد مقایسه قرار بگیرد. Osteoarthritis یا آرتروز که باعث درد و سفتی مفاصل می شود ، عامل اصلی ناتوانی و معلولیت بیش از 27 میلیون آمریکایی می باشد.باتوجه به آمار مرکز کنترل وپیشگیری از بیماری ها ، بیماری آرتروز %13.9 درصد از بالغین 25 سال به بالا و %33.6 درصد از افراد مسن بالای 65 سال را مبتلا می سازد.این بیماری از طریق تخریب غضروف و استخوان زیرین آن و همچنین رشد بیش از حد استخوانی مشخص می شود. شروع این بیماری به صورت تدریجی است ومعمولا پس از 40 سالگی آغاز می شود. 

محققان آمريکايي با استفاده مواد پليمري موفق به توليد نانوذراتي مشابه پلاکت شدند. اين نانوذرات زمان بند آمدن خون را کاهش مي‌دهند. نانوذرات متصل به پلاکت‌هاي خوني مي‌توانند لخته‌هايي ايجاد کنند که احتمال زنده ماندن را در اولين ساعت پس از جراحت افزايش دهد. «ارين لاويک» از پژوهشگران دانشگاه کيس وسترن ويزرو و رهبر اين تيم تحقيقاتي مي‌گويد: ما مي‌دانيم که تزريق اين نانوذرات مي‌تواند فرايند خونريزي را به شدت کاهش دهد. با اين کار شانس زنده ماندن مجروح بيشتر مي‌شود.
محققان اين پروژه پلاکت‌هاي سنتز شده‌اي را ارائه کردند که به پزشکان کمک مي‌کند تا خونريزي مصدومان تصادفات رانندگي و همچنين قربانيان بمب‌گذاري‌ها را کاهش دهند. اين داروي تزريقي فرايند خونريزي را يا کاملا متوقف و يا به شدت کاهش مي‌دهد. با اين کار مصدوم شانس رسيدن به بيمارستان و دريافت خون و يا تحت عمل جراحي قرار گرفتن را خواهد داشت.
«لاويک» درباره نتايج اين پروژه، در نشست سالانه «American Chemical Society» سخنراني داشته است. او و همکارانش متوجه شده بودند که سربازان در ميادين نبرد شريان بند براي بستن شريان مصدوم ندارند، همچنين ادوات لازم جهت توقف خونريزي در اختيار آنها نيست. اين گروه تحقيقاتي در بررسي‌هاي خود با اين حقيقت روبرو شده بودند که جراحات حاصل تصادف موجب مرگ افرادي بين چهار تا 44 سال مي‌شود که در اين موارد خونريزي عامل اصلي مرگ است. بنابراين به فناوري جديدي براي غلبه بر اين مشکل نياز است از اين رو آنها اين پروژه را آغاز کردند.
اين نانوذرات پلاکت‌ مانند از پليمرهاي قابل تجزيه ساخته شده است که توسط سازمان دارو و غذاي آمريکا تاييد شده است. اين پلاکت‌ها قادرند مانع از خونريزي شوند. پلاکت‌هاي طبيعي، پس از زخمي شدن، با آزاد کردن ماده شيميايي موجب اتصال پلاکت‌ها به يکديگر و انعقاد خون مي‌شود با استفاده از اين پلاکت‌ها فرايند انعقاد سريع‌تر رخ مي‌دهد، زيرا اتصال اين پلاکت‌ها بسيار سريع‌تر اتفاق مي‌افتد. اين دارو روي موش‌ها تست شد، نتايج نشان داد که نرخ زنده ماندن در موش‌هايي که از اين نانوذرات استفاده شده 80 درصد بوده است. موش‌هايي که زخم‌هاي آنها تنها با محلول نمک شستشو داده شده، 47 درصد شانس زنده ماندن داشتند. پژوهشگران نشان دادند که لخته‌هاي هيبريدي که در آنها نانوذرات وجود دارد، مانند لخته‌هاي طبيعي محکم هستند. تست‌هاي اوليه نشان داد که پلاکت‌هاي سنتز شده مي‌تواند زمان بند آمدن خون را نصف کند؛ همچنين يک هفته بعد، هيچ اثري از بيماري در موش‌ها ديده نمي‌شود.

تحقيقات صورت گرفته در دانشگاه ارجيس تركيه نشان مي دهد، فعال شدن پلاكت ها در افراد سالم منجر به تشكيل لخته خوني و آسيب ديدن بسياري از اعضاء بدن از جمله قلب، مغز و كليه ها مي شود. استنشاق دود سيگار باعث افزايش سطح فعاليت پلاكت، لاكتات و مونوكسيد كربن در خون مي شود. فعاليت پلاكت ها بوسيله حجم متوسط پلاكتي (MPV) كه در وقايع ترومبوتيك افزايش مي يابند، نشان داده مي شود. در وقايع ترومبوتيك، لخته هاي ميكروسكوپي در رگ هاي خوني كوچك تشكيل مي شوند و لاكتات نيز در زمانيكه اكسيژن رساني به سلول هاي خوني محدود مي‌شود در خون انباشته مي شوند.
محققان در اين مطالعه 55 داوطلب غير سيگاري و سالم را مورد بررسي قرار دادند. در ابتدا نمونه هاي خون از اين افراد گرفته شد و پس از سپري كردن يك ساعت در اتاق حاوي دود سيگار، سطح MPV و لاكتات همچنين سطح كربكسي هموگلوبين (COHb) در خون اندازه‌گيري شد. كربوكسي هموگلوبين در زمان اتصال مونوكسيد كربن (CO) با هموگلوبين (Hb) در گلبول هاي قرمز تشكيل مي شود.
مطالعات قبلي نشان مي دهد، مواد شيميايي موجود در دود سيگار به ويژه نيكوتين و مونوكسيد كربن باعث افزايش فاكتور فعال كننده پلاكت مي شود. همچنين منوكسيد كربن نقش مهمي در افزايش سطح MPV ايفا مي كند. سطح هر سه پارامتر در خون افراد پس از قرار گرفتن در معرض دود سيگار غير مستقيم افزايش يافت و محققان ارتباط معنا داري بين سطح MPV و COHb پيدا كردند؛ به نظر مي رسد افزايش سطح لاكتات نيز بدليل كاهش سطح اكسيژن خون و در نتيجه افزايش سطح منوكسيد كربن روي مي دهد. نتايج اين تحقيق در كنگره انجمن قلب و عروق اروپا ESC 2012 ارائه شده است.

دانشمندان براي نخستين‌بار پلاكت‌ها را با استفاده از سلول‌هاي بنيادين گرفته‌‌شده از سلول‌هاي بالغ توليد كردند كه مطرح‌كننده يك منبع تجديد‌پذير براي تامين اين دسته از سلو‌ل‌هاي خوني است. محققان ژاپني در اين تحقيق نشان دادند كه قادرند سلو‌ل‌ها را در آزمايشگا‌‌ه‌ها توليد و ثابت كنند اين سلول‌هاي توليدي نيز همان نيمه عمري را دارند كه پلاكت‌هاي طبيعي انساني وقتي به موش تزريق مي‌شوند دارند. قدم بعدي برنامه‌ريزي براي راه‌اندازي يك كار آزمايي است تا مشخص شود كه آيا اين پلاكت‌هاي توليدي در بدن انسان عملكرد درست خواهند داشت يا خير. محدوديت استفاده از سلول‌هاي بنيادين در توليد پلاكت‌، توانايي يافتن روشي است كه تعداد زيادي از پلاكت‌هاي با كيفيت بالا و عملكردي را خلق كند. اين تحقيق به طور بالقوه توانايي دارد كه روزي ما را به حذف ذخاير پلاكت خوني برساند و بتوانيم در همان زمان موردنياز، پلاكت را توليد كنيم.

سندرم کرونري حاد (ACS)، از جمله تظاهرات بيماري عروق کرونر قلبي است که طيف وسيعي از بيماري‌‌ها از جمله آنژين صدري ناپايدار، انفارکتوس ميوکارد حاد با يا بدون افزايش ارتفاع بخش ST نوار قلبي را شامل مي‌شود. سندرم کرونري حاد، نتيجه آترواسکلروز است؛ يعني بيماري منتشر عروق متوسط و بزرگ که با اختلال عملکرد آندوتليال، آتروژنز و تشکيل پلاک بروز مي‌کند...

PDF متن کامل مقاله            HTML متن کامل مقاله