پزشکی بالینی

محققان دانشگاه جورجیا در آمریکا به روش جدیدی برای خارج کردن سلول های سرطانی از مغز با استفاده از میله های کوچک دست یافتند. این سیستم با استفاده از نانو الیافی سلول های تومور را از مغز خارج می کند. محققان می گویند دستیابی به این روش جدید می تواند زندگی افراد مبتلا به سرطان های غیر قابل جراحی را به زندگی افراد دیابتی یا افراد مبتلا به فشار خون بالا شبیه کند.
 در این روش، محققان با استفاده از یک میله کوچک شبیه به چوب ماهیگیری که از جنس نانوالیاف است، تومورهای مغزی را از مغز خارج می کنند. کارشناسان می گویند این روش می تواند در برابر یکی از تهاجمی ترین انواع سرطان، یعنی سرطان گلیوبلاستوما موثر باشد. یکی از عوامل مرگبار بودن سرطان گلیوبلاستوما پخش شدن سلول های بدخیم تومور با استفاده از رشته های عصبی و رگ های خونی به مکان های جدید در سراسر مغز است.
به گفته محققان این نانوالیاف نازک پلیمری مشابه ساختار اعصاب و عروق خونی است که سلول های تومور مغزی به طور معمول برای حمله به دیگر بخش های مغز از آن استفاده می کنند. در نتیجه سلول های سرطانی به این نانوالیاف متصل می شوند تا به دیگر بخش های مغز منتشر شوند. با ساخت این فیبر جایگزین جذاب، پزشکان می توانند حرکت تومور را در مسیرهای مختلف به یک مقصد مشخص که به طور بالقوه خارج از مغز است، هدایت کنند. با استفاده از این روش حتی می توان تومور را از مکان های غیر قابل جراحی به مکان هایی که دسترسی بیشتری دارند هدایت کرد. اگر چه با استفاده از این روش سرطان از بین نمی رود، اما می توان با کاهش اندازه تومورهای مغزی، سرطان مغز را به یک بیماری مزمن تبدیل کرد. شرح کامل نتایج این یافته جدید در مجله (Nature Materials) به چاپ رسیده است.

پژوهشگران در تحقيقات اخير خود دريافتند: ميان آلرژي و خطر ابتلا به نوعي سرطان مغز رابطه مستقيم وجود دارد. اين مطالعات حاكي از آن است كه اين رابطه در زنان قوي‌تر است، اگرچه خطر ابتلا به تومور مغزي در مردان با انواع خاص آلرژي نيز كمتر است. تومورهاي مغزي موسوم به glioma داراي پتانسل لازم جهت سركوب سيستم ايمني را دارا هستند. دانشمندان در اين پژوهش توانستند نمونه‌هاي ذخيره شده خون بيماراني را كه دهه‌ها قبل از تشخيص ابتلا به تومور مزبور از آن‌ها گرفته شده بود، تحليل كنند. آن‌ها از نمونه خون‌هاي بانك جانوس سرم (Janus Serum) در نروژ استفاده كردند كه داراي نمونه‌خون‌هاي گردآوري شده از شهروندان طي سنجش‌هاي پزشكي سالانه‌ يا اهداكنندگان خون در 40 سال گذشته است.
اين محققان از نمونه‌هاي خون بين سال‌هاي 1974 و 2007 متعلق به 594 نفر مبتلا به glioma كه 347 نفر از آن‌ها به glioblastoma نيز مبتلا بودند، استفاده كردند. آن‌ها دريافتند كه زنان و مرداني كه نمونه‌هاي خونشان حاوي آنتي‌بادي‌هاي مرتبط با آلرژي بودند در مقايسه با افراد فاقد هر گونه آلرژي، در 20 سال پس از دادن خون تقريباً 50 درصد كمتر در معرض ابتلا به چنين توموري بودند. همچنين مشخص شد كه زنان با نمونه خون داراي آنتي‌بادي‌هاي آلرژي، 50 درصد كمتر در معرض ابتلا به معمول‌ترين تومورهاي مغزي يعني glioblastoma بودند. اين اثر براي مردان گزارش نشد.
جوديت شوارتزباوم، پژوهشگر دانشگاه اوهايو بر اين باور است كه هر چه بازه زماني ابتلا به آلرژي قبل از تشخيص تومورglioma طولاني‌تر باشد، امكان سركوب آلرژي‌ها توسط اين اين تومور كمتر است و اين امر كاهش ريسك گسترش تومور را به دنبال دارد. وي مدعي است كه سطوح بالاتر آنتي‌بادي‌هاي در حال گردش در بدن افراد مبتلا به آلرژي‌ها ممكن است محرك سيستم ايمني بدن آن‌ها باشد و در واقع غياب آلرژي بزرگترين پارامتر خطر براي ابتلا به اين نوع تومور مغزي است. مطالعات قبلي بر مبناي گزارشات خود بيماران مبتلا به اين نوع سرطان مغز در خصوص آلرژي آن‌ها بودند و هيچ يك از آن‌ها به نمونه‌هاي خون متعلق به 20 سال قبل از تشخيص سرطان دسترسي نداشتند. نتايج اين پژوهش در مجله National Cancer Institute انتشار يافت.

نتايج تحقيقات اوليه دانشمندان در آمريكا نشان مي‌دهد، استفاده از «سپر سلول‌هاي بنيادي» مي‌تواند از بدن در مقابل اثرات مخرب شيمي درماني محافظت كند. محققان در يك رويكرد كاملاً نوين از سلول‌هاي بنيادي ژنتيكي اصلاح شده براي حفاظت از مغز استخوان استفاده كردند. دكتر «جنيفر آداير» در تشريح اين روش مي‌گويد: اين درمان مشابه شليك به هر دو سلول‌ سرطاني و سلول‌هاي مغز استخوان است، اما در اين حالت سلول هاي مغز استخوان مجهز به سپرهاي سلول بنيادي هستند. محققان در اين پژوهش تلاش كردند از مغز استخوان سه بيمار مبتلا به نوعي از سرطان مغز به نام «گلیوبلاستوما» در برابر آثار سوء شيمي درماني محفاظت كنند.
سلول‌هاي بنيادي توليدكننده خون از مغز استخوان اين بيماران گرفته و سپس ايزوله شدند. سپس از يك ويروس براي عفوني كردن سلول‌هاي داراي ژن محافظت‌كننده از سلول‌ها در مقابل داروي شيمي‌درماني استفاده كردند. اين سلول‌ها سپس به درون بدن بيمار بازگردانده شدند. پروفسور «هانس پيتر كايم» نويسنده ارشد اين تحقيق مي گويد: ما دريافتيم كه بيماران پس از پيوند سلول‌هاي بنيادي داراي ژن اصلاح شده قادر بودند شيمي‌درماني را بسيار بهتر از كساني كه فاقد اين پيوند بودند، تحمل كنند و درمان آن‌ها عوارض جانبي منفي نداشت. اين سه بيمار مدت طولاني‌تري (نسبت به بقاي ميانگين 12 ماه) زنده ماندند و يك بيمار نيز كماكان 34 ماه پس از درمان زنده بود.
«پروفسور سوزان شورت» دانشمند مركز پژوهش سرطان انگليس نيز تأكيد كرد: اين يك مطالعه بسيار جالب و رويكردي كاملاً نوين به حفاظت از سلول‌هاي نرمال در طول درمان سرطان است. اين آزمايش بايد روي بيماران بيشتري انجام شود اما ممكن است بدين معني باشد كه ما مي‌توانيم از تموزوموليد (يك داروي شيمي‌درماني) براي درمان تعداد بيشتري از بيماران داراي تومور مغزي استفاده كنيم. اين رويكرد همچنين مي‌تواند مدلي براي ساير وضعيت‌هايي كه در آن‌ها مغز استخوان تحت تاثير درمان سرطان قرار مي‌گيرد، باشد.
به گزارش ایسنا، داروهاي شيمي‌درماني قادر به نابودي سلول‌هاي سرطاني در حال تقسيم سريع‌ هستند، اما مي‌توانند بر ساير بافت‌هاي سالم مانند بافت استخوان اثر منفي بگذارند. بدن به طور پيوسته سلول‌هاي جديد خون را به فضاهاي توخالي درون استخوان پمپ مي‌كند. با اين حال مغز استخوان به طور قابل توجهي در مقابل شيمي‌درماني آسيب‌پذير است. شيمي‌درماني منجر به توليد اندك‌تر سلول‌هاي سفيد خون و اين امر خطر عفونت را افزايش مي‌دهد. اين نوع درمان همچنين باعث توليد كمتر سلول‌هاي قرمز خون مي‌شود كه اين نيز تنگي نفس و خستگي را به دنبال دارد. محققان «مركز پژوهش سرطان فرد هاچينسون» در سياتل بر اين باورند؛ اين اثرات "موانع عمده" در استفاده از شيمي‌درماني هستند؛ بدان معنا كه اين درمان بايد متوقف شود، به تاخير بيفتد و يا استفاده از آن كاهش يابد.

در طول 40 سال گذشته پرتوتابي موثرترين روش درمان تومورهاي بدخيم مغزي با نام گليوبلاستوما بوده است. هرچند امروزه تكنولوژي هدف‌گيري پيشرفت زيادي كرده، اشعه‌هاي پرتوتابي همچنان بايد از بافت سالم مغز عبور كنند تا به تومور برسند، به اين ترتيب بيماران با عوارض جانبي جدي روبرو خواهند شد. در حال حاضر گروهي از محققان دانشگاه تگزاس روشي را براي رساندن نانوذرات رادياسيون به‌‌طور مستقيم به تومورهاي مغزي و نگه‌داشتن آنها در محل ابداع كرده‌اند. در اين روش تومورها با سطوح بسيار بالايي از رادياسيون (20 تا 30 برابر بيشتر از دوزهاي كنوني كه براي بيماران استفاده مي‌شود) هدف قرار مي‌گيرند و مناطق بسيار وسيع‌تري را از بافت مغزي حفظ مي‌كنند. به گزارش سپید، اين روش در آزمايش‌هاي انجام شده در آزمايشگاه موفق بوده و اكنون آماده است كارآزمايي‌هاي باليني خود را آغاز كند. به اين ترتيب اميد مي‌رود تا دوزهاي بسيار بيشتري از پرتوتابي به تومورهاي مغزي برسد بدون آنكه به بافت سالم مغز آسيبي برسد و تومورها نيز به‌طور كامل از بين بروند. رادياسيون در فرم يك راديوايزوتوپ به نام «رنيوم 186» مي‌آيد كه نيمه‌عمر كوتاه دارد.

 به تازگي محققان وسيله‌اي جديد را معرفي کرده‌اند که هر چند در حال حاضر تنها در کارآزمايي‌هاي باليني مورد استفاده قرار مي‌گيرد، اميدي تازه را براي درمان تومور کشنده مغزي، يعني گلبوبلاستوما مولتي‌فرم فراهم آورده است. اين روش غيرتهاجمي که (TTF)Tumor Treating Fields ناميده مي‌شود به‌وسيله يک وسيله قابل حمل با نام سيستم NOVOTTF-100A ارائه شده که شرکت Novocure آن را ساخته است. روش TTF از ميدان الکتريکي تخريب‌کننده براي از بين بردن تقسيمات سريع سلول‌هاي سرطاني استفاده مي‌کند. مطالعات اوليه در زمينه مقايسه بيماران درمان شده با روش TTF و افرادي که با شيمي‌درماني تحت درمان قرار مي‌گيرند، حاکي از آن است که بيماران گروه اول طول عمر بيشتري داشته، عوارض جانبي کمتري را تجربه مي‌کنند و کيفيت زندگي بهتري نيز خواهند داشت. TTF با کشتن سلول‌هاي سرطاني از رشد آنها جلوگيري مي‌کند. به گزارش سپید، روش فوق از راه جايگذاري مستقيم دستگاه روي پوست و در محل تومور انجام مي‌شود. مجموعه الکترودهاي دستگاه که شبيه کلاه هستند، به دستگاه قابل حملي متصل مي‌شود که اندکي ضخيم‌تر از لپ‌تاپ بوده و حدود 6 پوند وزن دارد. دستگاه ميدان الکتريکي کم‌نيرو و تخريب‌کننده‌اي به درون تومور مي‌فرستد که از دو تا شدن سلول‌ها جلوگيري کرده و آنها را از بين مي‌برد.