پزشکی بالینی

بيماري افسردگي مي‌تواند افراد را در معرض خطر خودکشي قرار دهد. داروهاي ضد افسردگي بيمار را سرحال مي‌کنند، اما مي‌توانند احتمال خودکشي را نيز بالا ببرند.آزمايشي جديد درصدد سنجش تاثير اين داروها بر بيماران است. آندرآس منکه (Andreas Menke) محقق موسسه ماکس پلانک در بخش روانپزشکي در شهر مونيخ با همکاران خود ميزان احتمال خودکشي را از طريق تغييرات ارگانيک در بدن انسان بررسي و اندازه‌گيري کرده است. منکه و تيم علمي‌اش در تحقيق خود ۴۰۰ بيمار افسرده را مورد بررسي قرار دادند. آنها براي هرکدام از اين بيماران شدت بيماري افسردگي و احتمال خودکشي را تخمين زدند. اين محققان اين پروسه را در مدت زمان ۱۲ هفته‌اي که بيماران داروهاي ضد افسردگي مصرف مي‌کردند، بررسي کردند. سپس از طريق آزمايش خون، تغييرات ژنتيکي اين افراد را زير ذره‌بين بردند و سپس تغييرات را با هم مقايسه کردند. اين پژوهشگران در اين آزمايش حدود ۱۰۰ علامت يافتند که با عوارض داروها در ارتباط مستقيم بودند. پس از انجام اين تحقيق منکه گفت: «ما اکنون با احتمال بيش از ۹۰ درصد مي‌توانيم بگوييم که در صورت استفاده از داروي ضد افسردگي در چه بيماراني ميزان خودکشي افزايش مي‌يابد.» شرکت آمريکايي Sundance diagnostics قرار است که پس از ارسال اين آزمايش و نتايج مربوطه به روانپزشکان، آن را وارد بازار کند. اگر اين امر صورت گيرد، ديگر هر بيماري مي‌تواند از اين آزمايش استفاده کند.

محققان يک سري از بيومارکرهاي RNA را در خون يافته‌اند که مي‌تواند براي انجام تستي مورد استفاده قرار گيرند که خطر احتمال خودکشي يک فرد را قبل از اقدام به اين کار مورد ارزيابي قرار دهند. Mediدر اين مطالعه پژوهشگران گروه بزرگي از مردان را که از 4 مطالعه کوهورت انتخاب کرده بودند، در طول 3 سال مورد ارزيابي قرار دادند. تمامي اين افراد با تشخيص اختلال دوقطبي تحت بررسي بودند. اين بيماران بارها مورد مصاحبه قرار گرفتند: يک بار در ابتداي مطالعه و تا سه بار نيز در طول مطالعه که هربار نيز آزمايش خون از آنها گرفته مي‌شد. در طول هر مصاحبه براساس Hamilton Rating Scale for Depression-17 به آنها نمره داده مي‌شد. در اين سيستم، احساس خودکشي در فرد سطح‌بندي مي‌شود. محققان سپس خون افراد شرکت کننده را مورد آزمايش قرار دادند. اين افراد تمايل شديدي را به انجام خودکشي تا عدم علاقه به انجام اين کار ابراز کرده‌ بودند. نتايج نهايي حاکي از آن بود که تفاوت‌هاي ژنتيکي قابل توجهي ميان بيماراني که به شدت به خودکشي فکر مي‌کردند و آنهايي که تمايلي به اين کار نشان نمي‌دادند وجود داشت. آنها همچنين مارکر SAT1 را در خون بيماران يافتند که تحت نام «سيگنال بيولوژيکي» نام گرفته که مرتبط با افکار خودکشي است. در حمايت از يافته‌هايشان، محققان نمونه خون بيماراني را مورد ارزيابي قرار دادند که به خودکشي اقدام کرده بودند. نمونه خون آنها نيز نشان داد که مارکر SAT1 در خون آنها نيز افزايش يافته بوده است. در ادامه مطالعه، نمونه خون دو گروه ديگر از بيماران مورد ارزيابي قرار گرفت. آنها دريافتند که سطح بالاي خوني اين مارکر مخصوص با احتمال بستري شدن در بيمارستان به دليل خودکشي در آينده مرتبط است. محقق ارشد اين مطالعه معتقد است که خودکشي معضلي بزرگ در حوزه روانپزشکي است و بسيارند بيماراني که در مصاحبه‌هايشان حرفي از افکار خودکشي نمي‌زنند، بنابراين نمي‌توان براي آنها کاري کرد. بنابراين بايد به دنبال راه‌هاي ديگري براي تشخيص زودهنگام احتمال اقدام به خودکشي بود.
دانشمندان در ادامه مقاله خود متذکر مي‌شوند که اگرچه اين بيومارکرها مي‌توانند براي تشخيص احتمال انجام خودکشي مورد استفاده قرار گيرند، بايد توجه داشت که اين تست تنها روي مردان انجام شده و مسلما تفاوت‌هاي جنسيتي نيز ميان بيماران ديده مي‌شود. بنابراين انجام مطالعه‌هاي بيشتر روي زنان نيز مورد لزوم است. همچنين بررسي دو گروه از بيماران زن و مرد و توجه به اختلاف‌هاي آنها. در پايان محققان اميدوارند که اين بيومارکرها همراه با ديگر ابزار تشخيص تحت بررسي، مانند تست‌هاي نوروسايکولوژيکي و چک‌ليست‌هاي  اجتماعي ـ جمعيت‌شناختي به تشخيص بيماران در معرض خطر اقدام به خودکشي کمک شاياني نمايد و به اين ترتيب بتواند زندگي‌هاي زيادي را نجات دهد.

پژوهش جدید دانشمندان آمریکایی نشان داده که نشانگرهای زیستی در خون می‌تواند برای شناسایی افراد در معرض خطر بالای خودکشی مورد استفاده قرار گیرد. محققان دانشگاه ایندیانا آزمایش خونی را معرفی کرده‌اند که می‌تواند هشدار اولیه‌ای برای تلاش خودکشی ارائه کند. به گفته دانشمندان، نتایج آنها می‌تواند شاهد مثالی برای آزمایش خودکشی باشد. این در حالیست که کارشناسان انگلیسی با دیده تردید به آن نگاه کرده‌اند.
محققان آنزیمی موسوم به SAT1 را با تمایل به خودکشی در گروهی از بیماران با اختلال دوقطبی مرتبط شناسایی کردند. اختلال دوقطبی نوعی اختلال خلقی و یک بیماری روانی است که افراد مبتلا در آن دچار تغییرات شدید خلق می‌شوند. سه شاخص دیگر از ارتباط ضعیف‌تری برخوردار بودند. شاخص‌های افزایش یافته خون در زیرگروهی از 9 بیمار برجسته‌تر بود که یک تغییر چشمگیر ناگهانی به افکار قدرتمند خودکشی را نشان داده بودند. الگوی مشابهی در نمونه‌های خون 9 قربانی خودکشی دیده شد که در نهایت نمونه‌های خون از دو گروه دیگر بیمار مبتلا به اختلال دوقطبی و جنون از نوع اسکیزوفرنی مورد آزمایش قرار گرفتند. ارتباط سطح بالای این نشانگرهای زیستی و میزان بستری شدن در بیمارستان در اثر اقدام به خودکشی در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی قویتر بود.
البته به اذعان محققان، این پژوهش با محدودیتهایی روبرو بوده چون تنها بر روی مردان آزمایش شده است. آنها قصد دارند تحقیقات بیشتری با تمرکز بر خودکشی‌های عامدانه‌تر و برنامه‌ریزی شده انجام دهند. دانشمندان همچنین به ارتباط میان آنزیم SAT1 و پلی‌آمین که ماده شیمیایی مرتبط با خودکشی سلولی بوده، اشاره کردند. این درحالیست که دانشمندان دانشگاه کینگزکالج لندن اظهار کرده‌اند که باید با این پژوهش محتاطانه‌تر برخورد کرد و نتایج آن باید توسط مطالعات دیگر تکرار شود. این پژوهش در مجله Molecular Psychiatry منتشر شده است. برای مشاهده مقاله کامل اینجا را کلیک نمایید.

محققان دانشگاه هاروارد آمريكا مي گويند: نوشيدن دو فنجان قهوه در روز مي تواند خطر افسردگي و خودكشي را تا ۵۰ درصد كاهش دهد. تحقيقات دانشمندان دانشگاه هاروارد آمريكا نشان مي دهد خطر افسردگي و خودكشي در ميان بزرگسالاني كه به صورت روزانه چند فنجان قهوه كافئين دار مي نوشند در مقايسه با كساني كه قهوه بدون كافئين مي نوشند و يا اصلا قهوه نمي نوشند، ۵۰ درصد كاهش مي يابد.
در اين مطالعه كه بر روي ۲۰۰ هزار مرد و زن آمريكايي انجام شد، مصرف كافئين هر فرد از دو منبع قهوه و غير قهوه مثل چاي، نوشابه هاي كافئين دار و شكلات مورد بررسي قرار گرفت. نتايج تحقيقات نشان مي دهد براي بيش از نيمي از افراد مورد مطالعه، قهوه منبع اصلي كافئين به حساب مي آيد و تنها ۲۷۷ مرگ ناشي از خودكشي در اين گروه گزارش شده است. مايكل لوكاس يكي از محققان اين پروژه دراين باره گفت: بر خلاف مطالعات قبلي، نتايج جديد نشان مي دهد بين مصرف نوشيدني هاي كافئين دار و نوشيدني هاي بدون كافئين ارتباط وجود دارد. همچنين مي توان كافئين را به عنوان موثرترين عامل موجود در قهوه قلمداد كرد.
كافئين، سيستم اعصاب مركزي را تحريك مي كند و با توليد برخي احساس خوب در انتقال دهنده هاي عصبي مغز مثل سروتونين، دوپامين و نورآدرنالين، به عنوان داروي ضدافسردگي عمل مي كند. با وجود اين يافته ها دانشمندان به افراد افسرده توصيه مي كنند كه مصرف كافئين خود را بدون مشورت با پزشك افزايش ندهند. زيرا ممكن است عوارض جانبي خطرناكي براي آن ها به دنبال داشته باشد.

گروه مهندسی دانشگاه بریگهام یانگ یک ابزار توزیع داروی قابل قفل‌شدن را ارائه داده‌ که Med Vault نام گرفته و از مصرف‌ بیش از اندازه قرص‌های آرامبخش جلوگیری می‌کند. کمپانی بلک‌استون که اسپانسور مالی تیم طراح بود، خواستار ارائه شیوه‌ای برای کاهش تعداد مرگ‌های ناشی از مصرف بیش‌از اندازه آرام‌بخش‌های تجویزی شده بود. ایده موجود در پس سیستم جدید این است که بیمار آن را به یک داروخانه می‌برد و در آن‌جا داروساز این ابزار را با داروی مطلوب پر می‌کند. Med Vault می‌تواند اندازه‌ها و اشکال مختلف قرص را در خود جای دهد.
فناوری معرفی‌شده سپس با استفاده از کابل USB به رایانه متصل می‌شود. این امر به پزشک بیمار اجازه می‌دهد که از راه دور اطلاعات مصرف دارو را وارد کند. از این نقطه به بعد، ابزار خود را قفل می‌کند و قرص‌ها را فقط بر اساس برنامه‌ریزی زمانی مصرف ،در دسترس قرار می‌دهد. همچنین بیماران باید کد عددی را برای دریافت هر قرص وارد کنند. سیستم مزبور در مقابل مداخله و شکستن مقاوم است و در صورتی که بیمار بخواهد آن را بازکند ، علائم آسیب را نشان می‌دهد. زمانی که داروی تجویزشده به طور کامل تمام می‌شود، سیستم به طور خودکار قفل خود را بازمی‌کند. گفته می‌شود کمپانی حامی در نظر دارد تولید انبوه این ابزار را آغاز کند.

محققان استرالیایی آزمایش خون جدیدی را توسعه داده اند که با بررسی شیمی مغز در افراد دچار افسردگی و مشکلات روانی، احتمال اقدام به خودکشی را تشخیص می‌دهد. سال گذشته محققان سوئدی نتایج آزمایشی را منتشر کردند که نشان می‌داد، اقدام به خودکشی در افراد دارای سطوح بالاتر از حد معمول کینولینیک اسید (quinolinic acid)‌ بیشتر دیده می شود. کینولینیک اسید یک انتقال دهنده عصبی مرتبط با التهاب مغزی است.
گروهی از محققان استرالیایی از نتایج بدست آمده در این تحقیق برای توسعه آزمایش خون جدید برای اندازه گیری سطوح کینولینیک اسید در خون استفاده کرده اند؛ هرچه سطوح ماده شیمایی در خون بالاتر باشد، احتمال اقدام به خودکشی نیز افزایش پیدا می کند. عملکرد این تست مانند یک ابزار تشخیصی است که به پزشکان برای شناسایی بیماران دچار افسردگی در معرض خطر اقدام به خودکشی کمک می کند؛ این آزمایش تنها یک اقدام تشخیصی بوده و نمی تواند از اقدام به خودکشی در بیماران افسرده یا دچار اختلالات روانی پیشگیری کند. آزمایش خون جدید می تواند بعنوان یک ابزار تحقیقاتی برای بررسی ارتباط بین سیستم ایمنی بدن و افسردگی و آنالیز نقش کینولینیک اسید در بروز بیماری های روانی مورد استفاده قرار بگیرد. 

محققان دانشگاه اينديانا در حال تلاش براي توليد اسپري بيني جهت پيشگيري از افسردگي و خودكشي بين سربازان و نظاميان آمريكا هستند. بر اساس اعلام مقامات پنتاگون آمار خودكشي در بين نظاميان آمريكايي به بالاترين حد خود در تاريخ اين كشور رسيده است. مسؤولان براي توقف روند خودكشي نظاميان، بيش از سه ميليون دلار بودجه تحقيقاتي در اختيار دانشكده پزشكي دانشگاه اينديانا قرار داده‌اند و محققان اين مركز تحقيقات خود را براي توليد اسپري بيني هورمون آزاد كننده تيروتروبين (TRH)‌ در هيپوتالاموس مغز آغاز كرده اند. به نظر مي‌رسد اين هورمون نقش پيشگيرانه اي در كاهش افكار خودكشي، ميزان افسردگي و مشكلات دو قطبي در افراد ايفا مي كند.
ماده شيميايي TRH‌ از خاصيت آرامبخشي و نشئه آوري برخوردار است و به سرعت در بدن عمل مي كند، اما عملكرد آن تنها از طريق تزريق درون نخاع حاصل مي شود. دكتر «ميشل كوبك» سرپرست تيم تحقيقاتي دانشگاه اينديانا معتقد است كه اسپري بيني TRH‌ مي تواند مسير عبور از جريان خون به مغز را بسرعت طي كند و افكار خودكشي را در كمترين زمان ممكن به حداقل برساند.

برگزار کننده: دانشگاه علوم پزشکی زنجان
زمان برگزاری: ۱۰ الی ۱۲ اسفند ۱۳۹۰
ارسال خلاصه مقالات: ۱۵/۱۰/۱۳۹۰
مکان برگزاری: زنجان، سالن همایش های روزبه مرکز آموزشی درمانی آیت الله موسوی

سایت همایش