پزشکی بالینی

کافئین موجود در قهوه، شکلات و چای خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش می‌دهد. پژوهش‌های انجام شده در آمریکا نشان داد که کافئین موجود در قهوه، شکلات و چای، خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش می‌دهد. این ماده از سرعت رشد سلول‌هایی که به واسطهٔ اشعه‌ ماورای بنفش خورشید آسیب دیده‌اند، می‌کاهد. 
 برای بررسی مکانیسم اثر کافئین بر علیه سرطان پوست، محققان در ژن‌های موش‌ها تغییراتی ایجاد کردند تا میزان پروتئین ویژه‌ای به نام ART که در بافت پوست وجود دارد را کاهش دهند. سپس این موش‌ها و همچنین موش‌های طبیعی را در معرض اشعه‌ ماورای بنفش قرار دادند. بعد از ۱۹ هفته قرار گرفتن در معرض اشعه‌ماورای بنفش، مشخص شد که خطر ابتلا به سرطان‌ پوست در موش‌های تغییر یافته نسبت به موش‌های طبیعی چهار برابر کمتر بوده است. محققان این گونه نتیجه گرفتند که کاهش پروتئین ART درسلول‌های پوستی موش‌هایی که تغییر ژنتیکی بر آن‌ها اعمال شده بود، باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان پوست و همچنین عدم پیشرفت سلول‌های سرطانی این بافت می‌شود. 
 در ادامه تحقیقات مشخص شد که کافئین در مرحله‌ پیش از سرطانی شدن سلول‌های پوستی، تأثیر پروتئین ART را خنثی می‌کند، بنابراین قادر است از ابتلا به سرطان پوست و همچنین پیشرفت آن جلوگیری کند. برای بررسی این اثر در انسان، تغذیه و شیوه زندگی بیش از 112 هزار نفر در یک دوره زمانی بیست ساله مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که به طور متوسط مصرف سه فنجان قهوه در روز خطر ابتلا به سرطان پوست را در زنان ۲۱ درصد و در مردان ۱۰ درصد کاهش می‌دهد. شرح این مطالعه در نشریه تحقیقات سرطان به چاپ رسیده است. 

بهترین زمان مصرف یک فنجان قهوه بین ساعت 9:30 تا 11:30 صبح است. کافئین موجب فعل و انفعالاتی در هورمون کورتیزول می‌شود. این هورمون به تنظیم ساعت درونی بدن و افزایش هوشیاری کمک می‌کند. میزان طبیعی کورتیزول بعد از بیدار شدن از خواب شبانه افزایش می‌یابد و میزان این هورمون در ساعات بعد بین ساعت 8 تا 9 صبح نیز بالا خواهد بود. استیون میلر، عصب شناس و محقق دانشگاه مریلند بر اساس نتایج حاصل از تحقیق انجام شده در این زمینه اظهار کرد: بهتر است مصرف کافئین را به بعد از ساعات افزایش این هورمون موکول کنیم.
بر اساس نتایج این تحقیق، خوردن کافئین زمانی که میزان این هورمون بالاست، موجب افزایش تحمل افراد به مواد حاوی کافئین می‌شود، به این معنی که اغلب افراد در هنگام صبح به فنجان قهوه بیشتری برای تاثیر مشابه احتیاج دارند، چون بعد از مدتی یک فنجان قهوه پاسخگوی این نیاز نیست. میلر در ادامه افزود: در دو زمان دیگر 12 تا 1 ظهر و 17:30 تا 18:30 نیز میزان کورتیزول افزایش می‌یابد.
تولید کورتیزول هنگام استرس موجب انباشته شدن انرژی و تبدیل آن به گلوکز می‌شود که توسط سلول‌های بدن استفاده می‌شود. افزایش انرژی آزادشده در هنگام صبح منجر به افزایش هوشیاری می‌شود، اما احساس گرسنگی را نیز افزایش می‌دهد. با این وجود زمان نوشیدن قهوه در افراد به دلیل چرخه کورتیزول آنان متفاوت است.

نوشیدن قهوه و مصرف محصولات غنی از کافئین در کودکان موجب کم‌خوابی و کاهش رشد مغزی آنان می‌شود. تحقیقات جدید نشان می‌دهد رشد مغزی با مصرف کافئین در جوانان نیز کاهش می‌یابد. محققان دریافتند مصرف کافئین در موش‌های نابالغ موجب تاثیرات منفی بر خواب عمیق و رشد مغزی می‌شود و میزان قهوه ارزیابی شده در این تحقیق مصرف سه تا چهار فنجان قهوه در روز است.
کافئین تاثیرات مشابهی بر مغز جوانان در سال‌های اولیه بلوغ دارد. رتو هوبر، پزشک بیمارستان کودکان زوریخ در سوئیس اعلام کرد: مغز کودکان به دلیل ارتباطات بسیار به شدت انعطاف‌پذیراست و احتمالا بهینه‌سازی مغزی در زمان خواب عمیق رخ می‌دهد و سیناپس گسترش و بقیه کاهش می‌یابند. این شبکه بسیار موثر است و قدرت مغز را افزایش می‌دهد. کنجکاوی در موش‌های صحرایی با بالارفتن سن افزایش می‌یابد . موش‌هایی که کافئین مصرف کرده بودند در مقایسه با دیگرموش‌ها بسیار با احتیاط و ترسو بودند.
قهوه تنها منبع کافئین نیست و سایر محصولات ازجمله شکلات، بستنی ونوشیدنی‌های انرژی‌زا نیز حاوی میزان زیادی کافئین است در نتیجه کودکان بدون مصرف قهوه نیز میزان زیادی کافئین دریافت می‌کنند. تحقیق حاضر برروی موش‌های صحرایی انجام شد؛ محققان امیدوارند این تحقیق بر روی انسان‌ها نیز انجام شود و به کمک آن تاثیرات کافئین برانسان نیز مشخص شود. هوبر افزود: هنوز نیازمند تحقیقات بیشتری در این زمینه هستیم. نتایج این تحقیق در نشریه PLOS ONE توسط بنیاد علوم ملی سوئیس منتشر شد.

يك مطالعه كه به تازگي انجام شده است، نشان مي دهد كه نوشيدن قهوه در دوران بارداري مي تواند بر رشد مغزي كودك تاثير منفي بگذارد. اين مطالعه كه توسط محققان موسسه علوم اعصاب بدن و دانشگاه اكس مارسي در فرانسه انجام شده است نشان مي دهد كه مصرف كافئين معادل با ۲ تا سه فنجان قهوه در طول بارداري و يا در زمان تغذيه نوزاد با شير مادر بر رشد مغزي نوزاد تاثير منفي مي گذارد. با اين حال سازمان جهاني بهداشت مصرف ميزان اندك قهوه را به زنان توصيه مي كند. اين مطالعه كه بر روي موش ها انجام شد ، نشان داد كه مصرف كافئين در دوران بارداري ميزان تشنج صرع در دوران جواني و بروز نقص شناختي را در بزرگسالي افزايش مي دهد.
همچنين يك مطالعه كه پيش از اين در اوايل سال ۲۰۱۳ بر روي مادران نروژي انجام شده بود ، نشان داد كه مصرف قهوه در دوران بارداري حتي به ميزاني كمتر از آنچه سازمان جهاني بهداشت توصيه كرده ، به تولد نوزاداني با وزن بسيار پايين منجر مي شود. روزانه بين چهار تا هفت ميليارد فنجان قهوه و چاي در سراسر جهان مصرف مي شود كه به اين رقم بايد نوشابه هاي حاوي كافئين را نيز افزود. مادران بارداري كه نوشيدن الكل يا كشيدن سيگار را به سختي ترك مي كنند اغلب به مصرف كافئين ادامه مي دهند. برای اطلاعات بیشتر اینجا را کلیک نمایید.

محققان موفق به ساخت اسپری کافئین شدند که با انتشار بصورت مستقیم روی پوست بدن، نیاز روزانه بدن به کافئین را تأمین می‌کند. این مایع بدون رنگ و عطر خاص پس از اسپری شدن روی گردن، بتدریج از طریق پوست وارد سیستم بدن شده و کافئین مورد نیاز فرد را تأمین می‌کند. برای یک دوز کافئین، دو بار اسپری روی پوست کفایت می کند و حداکثر میزان مصرف روزانه از این اسپری 24 بار اعلام شده است. اسپری کافئین برای افراد زیر 18 سال توصیه نشده است اما برای خرید آن نیازی به ارائه نسخه وجود ندارد.
کافئین موجود در این اسپری نیاز افراد شبکار، کارگران در شیفت‌های طولانی و رانندگی در مسافت‌های طولانی را تأمین می‌کند و فرد نیازی به نوشیدن فنجان‌های متعدد قهوه یا چای برای بیدار ماندن ندارد. «بن یو» دانشجوی سابق زیست شناسی مولکولی دانشگاه هاروارد با همکاری «دون سونی» و مشاوره دکتر «چونگ شی یو» از محققان دانشگاه راتگرز، اسپری کافئین را تولید کرده و با جذب سرمایه مورد نیاز، این محصول را به تولید تجاری رسانده اند. اسپری کافئین Sprayable Energy از ماه نوامبر با قیمت 15 دلار به بازار عرضه می شود، اما هنوز مجوز سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)‌ را دریافت نکرده است.

مطالعات انجام شده بر روي مغز موش نشان مي دهد مصرف كافئين در دوران بادرداري بر روي رشد مغز جنين تاثير منفي مي گذارد. دانشمندان پيش از اين به تاثير منفي خوردن الكل و مصرف دخانيات بر رشد جنين پي برده بودند اما تحقيقات اخير محققان موسسه ملي سلامت و تحقيقات پزشكي بيمارستان رابرت دبره در پاريس نشان مي دهد خوردن كافئين هم مي تواند بر رشد مغز جنين تاثير منفي بگذارد. محققان مي گويند: كافئين ماده اي است كه بيشترين مصرف را در دنيا دارد و زنان باردار نيز جزو مصرف كنندگان آن هستند.اين ماده كه در چاي، شكلات و نوشابه هاي انرژي زا يافت مي شود، مي تواند فعاليت سلول هاي عصبي مغز را تغيير دهد.
نتايج اين تحقيقات كه در شماره اخير نشريه Science Translational Medicine منتشر شده است ، نشان مي دهد خوردن منظم كافئين توسط موش هاي باردار ( معادل دو تا سه فنجان قهوه در روز براي انسان) به طور قابل توجهي بر رشد مغز جنين در اين موش ها تاثير مي گذارد. كريستف برنارد يكي از محققان اين پژوهش گفت: در رشد طبيعي مغزجنين، نورون ها ابتدا در مناطق خاصي از مغز به وجود مي آيند و كم كم به سمت مناطق ديگر ( اختصاصي خودشان )مي روند اما با اضافه كردن كافئين به آب آشاميدني موش هاي ماده، مهاجرت نورون ها به محل اختصاصي كارشان به تاخير مي افتد. وي خاطرنشان كرد: اين تاخير اثرات زيان بار كوتاه مدت و بلند مدت دارد . نوزادان كمتر از يك هفته مستعد ابتلا به تشنج مي شوند و هنگامي كه بزرگ مي شوند نيز از اختلال حواس و مشكلات حافظه رنج مي برند. اين نخستين باري است كه تاثير منفي كافئين بر رشد مغز جنين در دوران بارداري به اثبات رسيده است و تحقيقات آينده بر روي زنان باردار انجام خواهد گرفت. پژوهش ديگري در فوريه در اسكانديناوي بر روي ۶۰ هزار زن باردار انجام شد كه نتايج آن نشان مي دهد مصرف ۱۲۵ ميلي گرم كافئين در روز سبب كاهش وزن نوزاد به هنگام تولد مي شود.

محققان دانشگاه هاروارد آمريكا مي گويند: نوشيدن دو فنجان قهوه در روز مي تواند خطر افسردگي و خودكشي را تا ۵۰ درصد كاهش دهد. تحقيقات دانشمندان دانشگاه هاروارد آمريكا نشان مي دهد خطر افسردگي و خودكشي در ميان بزرگسالاني كه به صورت روزانه چند فنجان قهوه كافئين دار مي نوشند در مقايسه با كساني كه قهوه بدون كافئين مي نوشند و يا اصلا قهوه نمي نوشند، ۵۰ درصد كاهش مي يابد.
در اين مطالعه كه بر روي ۲۰۰ هزار مرد و زن آمريكايي انجام شد، مصرف كافئين هر فرد از دو منبع قهوه و غير قهوه مثل چاي، نوشابه هاي كافئين دار و شكلات مورد بررسي قرار گرفت. نتايج تحقيقات نشان مي دهد براي بيش از نيمي از افراد مورد مطالعه، قهوه منبع اصلي كافئين به حساب مي آيد و تنها ۲۷۷ مرگ ناشي از خودكشي در اين گروه گزارش شده است. مايكل لوكاس يكي از محققان اين پروژه دراين باره گفت: بر خلاف مطالعات قبلي، نتايج جديد نشان مي دهد بين مصرف نوشيدني هاي كافئين دار و نوشيدني هاي بدون كافئين ارتباط وجود دارد. همچنين مي توان كافئين را به عنوان موثرترين عامل موجود در قهوه قلمداد كرد.
كافئين، سيستم اعصاب مركزي را تحريك مي كند و با توليد برخي احساس خوب در انتقال دهنده هاي عصبي مغز مثل سروتونين، دوپامين و نورآدرنالين، به عنوان داروي ضدافسردگي عمل مي كند. با وجود اين يافته ها دانشمندان به افراد افسرده توصيه مي كنند كه مصرف كافئين خود را بدون مشورت با پزشك افزايش ندهند. زيرا ممكن است عوارض جانبي خطرناكي براي آن ها به دنبال داشته باشد.

محققان موسسه ملي سلامت آمريكا همراه با ديگر موسسات مرتبط در مقاله‌اي اعلام كرده‌اند زنان آسيايي كه سطح استروژن بالاتري دارند، روزانه 200 ميلي‌گرم يا بيشتر كافئين در روز مصرف مي‌كنند. اين مقدار معادل 2 فنجان قهوه در روز است. از سوي ديگر، زنان سفيدپوستي كه همين مقدار قهوه در روز مي‌نوشند، سطح استروژن پايين‌تري نسبت به كساني دارند كه اين مقدار كافئين در روز نمي‌نوشند. محققان اظهار مي‌دارند براساس نتايج اين مطالعه، قهوه بيشترين تفاوت را در سطح استروژن همه زنان ايجاد مي‌كند، در حالي كه چاي سبز يا سياه باعث اينگونه تفاوتي نمي‌شود. البته تغييرات ايجاد شده در حدي نيست كه الگوي منس زنان را تغيير دهد و اين مساله در زناني كه در سنين باروري هستند، حائز اهميت است. به گزارش سپید، البته با توجه به مصرف طولاني‌مدت كافئين، تغيير سطح استروژن مي‌تواند اين توانايي را داشته باشد كه باعث اختلال‌هايي همچون اندومتريوز، استئوپورز و سرطان‌هاي اندومتر، پستان و تخمدان شود. هر چند اثبات اين نظريه به تحقيقات بيشتر و طولاني‌تري نياز دارد و بايد مطالعات بيشتري در اين زمينه انجام شود.

نتایج یك مطالعه كه به تازگی انجام شده است ، نشان می دهد كه سطح استروژن در زنان 18تا 44 ساله ای كه قهوه و سایر نوشیدنی های كافئین دار می نوشند ، تغییر می كند. اما این تغییر بر اساس نژاد زنان متفاوت است.برای مثال در زنان سفید پوست به نظر می رسد كه كافئین سطح استروژن را كاهش می دهد در حالی كه در زنان آسیایی تاثیر معكوسی دارد و كافئین سطح استروژن را افزایش می دهد. این مطالعه زنان مسن را مورد بررسی قرار نداده است .نتایج این مطالعه نشان می دهد كه تاثیر كافئین بر روی استروژن در زنان سالم بسیار اندك است . استروژن دستكم در كوتاه مدت هیچ تاثیری بر روی تخمك گذاری و یا سلامت عمومی زنان ندارد.
دكتر 'انریك شیسترمن' از محققان این پژوهش و محقق برتر در 'موسسه ملی هلث' گفت: اما این موضوع از لحاظ فیزیولوژیكی مهم است زیرا به ما در درك چگونگی سوخت و ساز كافئین توسط گروه های ژنتیكی مختلف كمك می كند. در این مطالعه كه نتایج آن در مجله The American Journal of Clinical Nutrition منتشر شده است ، اطلاعات بیش از 250 زن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این مطالعه محققان نمونه های خونی این زنان به همراه جزییاتی در مورد عادات آنها در زمینه های ورزشی ، خورد و خوراك و سیگار كشیدن را بررسی كردند. این زنان در روز به طور متوسط حدود 90 میلی گرم قهوه می نوشیدند كه تقریبا برابر با یك فنجان است.
محققان پس از كنترل شماری از متغییرها مانند سن و رژیم غذایی متوجه شدند كه سطح استروژن در میان زنان آسیایی كه در روز 200 میلی گرم و یا بیشتر قهوه می نوشند بیشتر از آنهایی است كه قهوه كمتری مصرف می كنند. در میان زنان سیاه پوست نیز الگوی مشابه ای دیده شد كه از لحاظ آماری چشمگیر نبود. اما در زنان سفید پوست مصرف 200 میلی گرم و یا مقدار بیشتری قهوه به نظر می رسید موجب كاهش سطح استروژن می شد. حدود 90 درصد از زنان آمریكایی 18 تا 34 ساله در روز یك یا دو فنجان قهوه می نوشند. زمانی كه محققان به طور گسترده كافئین موجود در سایر نوشیدنی ها مانند چای سبز و سودا را بررسی كردند متوجه شدند كه این كافئین در تمامی زن ها بدون در نظر گرفتن نژاد آنها موجب افزایش سطح استروژن می شود.