پزشکی بالینی

یافته‌های پژوهشی جدید نشان می‌دهد مصرف مکمل‌های ویتامین D خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش نمی‌دهد. بر اساس نتایج این پژوهش جدید، مصرف مکمل‌های ویتامین D باعث افزایش خطر احتمال ابتلا به سنگ کلیه نمی‌شود بلکه سن افراد، جنسیت و وزن ممکن است در این امر تاثیر بسزایی داشته باشند.
نتایج تحقیقات قبلی حاکی از آن است که میزان کافی ویتامین D ممکن است از ابتلا به برخی بیماری‌ها از قبیل برخی سرطان‌های خاص جلوگیری کند. «سدریک گارلند»، سرپرست این تحقیق از دانشگاه کالیفرنیای امریکا اظهار کرد: نتایج تحقیق ما ممکن است به کاهش نگرانی افراد در خصوص مصرف مکمل‌های ویتامین D کمک کند.
محققان پس از 19 ماه بررسی دو هزار فرد بزرگسال در بازه سنی مختلف دریافتند ابتلا به سنگ کلیه تنها در 13 نفر آنان تشخیص داده شد. بر اساس نتایج این تحقیق سن بالا و اضافه وزن از عوامل خطر ابتلا به سنگ کلیه محسوب می‌شوند. همچنین خطر ابتلا به سنگ کلیه در مردان بیشتر از زنان است. نتایج این تحقیق در مجله آمریکایی Public Health منتشر شده است.

براي نخستين بار روشي براي درآوردن سنگ هاي بزرگ کليه (staghorn calculi ) مورد استفاده قرار گرفته که همزمان از روبات جراحي و روش خنک کننده استفاده مي کند. در اين روش، کم تهاجمي و ايمن، منجمد کردن کليه مي تواند آن را از تخريب و خونريزي زياد و ايسکميک شدن آن در حين جراحي محافظت کند.اين روش که ICE (Intracorporeal Cooling and Extraction) نام دارد و سابق براين نيز مورد استفاده قرار مي گرفته، براي بيماران مبتلا به سرطان کليه کاربرد داشته است. حال روش ICE ارتقا پيدا کرده و به کمک جراحي روبوتيک و با استفاده از زمان زيادي که مي خرد، مي تواند سنگهاي بزرگ را درآورد. محققان اميدوارند با اين روش تنها طي يک عمل جراحي و بدون نيازبه جراحي هاي متعدد بيمار را از شر سنگ ها رهانيد. استفاده از ايسکمي - ice cold براي درآوردن روباتيک سنگ هاي بزرگ کليه قبلا استفاده نشده و به تازگي پزشکان آن را روي 3بيمار انجام داده اند، بدون آنکه عارضه اي برجاي گذاشته باشد.

نتایج یک مطالعه که به تازگی انجام شده است نشان می دهد مردانی که هر روز مکمل های ویتامین C مصرف می کنند خطر ابتلا به سنگ کلیه در آنها دو برابر بیشتر می شود. در این مطالعه که توسط محققان سوئدی انجام شده، آمده است: ابتلا به بیماری دردناک سنگ کلیه در حال افزایش است و عامل آن می تواند مصرف مکمل های ویتامین C باشد. مدت ها گمان می رفت که مصرف دوزهای بالای ویتامین Cخطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می دهد. این موضوع به این دلیل است که مقداری از ویتامین C که جذب بدن نمی شود به صورت ˈاگزالاتˈ --یکی از مواد مهم سازنده سنگ کلیه-- در کلیه ها باقی می ماند و در واقع این مواد زاید از طریق ادرار دفع نمی شود. سنگ کلیه از کریستال های کوچکی درست می شوند که می تواند از ترکیب کلسیم و اگزالات باشد.
در این مطالعه محققان بیش از 22 هزار مرد میانسال و مسن را در مدت 11 سال مورد بررسی قرار دادند. مکمل های ویتامین C که افراد شرکت کننده در این مطالعه مصرف می کردند حاوی حدود 1000 میلی گرم ویتامین C در هر قرص بود. بیشتر مکمل های ویتامین C که در انگلیس فروخته می شود حاوی 500 تا 1000 میلی گرم از این نوع ویتامین است. این در حالی است که یک لیوان آب پرتقال تازه حاوی حدود 120 میلی گرم ویتامین C است. در طول این مطالعه 4/3 درصد از گروهی که هر روز از این ویتامین مصرف می کردند به سنگ کلیه مبتلا شدند اما تنها 8/1 درصد از گروهی که ویتامین C مصرف نمی کردند سنگ کلیه گرفتند. این یافته ها در مجله JAMA Internal medicine منتشر شده است.
محققان هشدار دادند افرادی که در گذشته سنگ کلیه داشته اند باید در مصرف مکمل های ویتامین C احتیاط کنند. اما این بدان معنی نیست که مردم از خوردن میوه ها و سبزیجات حاوی این نوع از ویتامین خودداری کنند چرا که این آنتی اکسیدان برای سلامت استخوان و ماهیچه بسیارمهم است بلکه باید در خوردن قرص های مکمل حاوی این ویتامین احتیاط و از خوردن روزانه آنها خودداری کرد.

مصرف غذاهای گرم در ظروف ملامین خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد. یک تیم تحقیقاتی تایوانی با بررسی دو گروه از افراد سالم که یکی از این گروه‌ها حدود 500 میلی‌لیتر سوپ داغ را در ظرف‌های ملامین و گروه دیگر همین مقدار را در ظرف‌های سرامیکی مصرف می‌کردند، دریافتند: میزان دفع ملامین در ادرار افرادی که در ظرف ملامینی سوپ را مصرف کرده بودند، در 12 ساعت حدود 8.35 میکروگرم بود. همچنین میزان دفع ملامین در ادرار افرادی که سوپ را در ظرف سرامیکی مصرف کرده بودند، در 12 ساعت، حدود 1.31 میکروگرم بود. محققان با اشاره به نتایج این تحقیق اظهار کردند: اگرچه این تحقیق نشان می‌دهد مصرف غذاهای گرم در ظروف ملامینی سبب افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه می‌شود، اما تحقیقات دیگری نیز در این راستا باید انجام شود. نتایج این تحقیق در مجله «JAMA Internal Medicine» منتشر شده است.

تیمی از دانشگاه ساوتامپتون به رهبری پروفسور «تیم لایتون» گوشی طبی هوشمندی طراحی کرده‌اند که قادر به پیش‌بینی موفقیت شیوه سنگ‌شکنی در بیماران مبتلا به سنگ کلیه است. به این دلیل که سنگ کلیه با استفاده از تجویز دارو از بین نمی‌رود، گام بعدی همواره فرایندی تحت عنوان سنگ‌شکنی با استفاده از امواج شوک است. این شیوه شامل متمرکز کردن مجموعه‌یی از پالس‌های صوتی با شدت بالاست تا زمانی که قطعات سنگ طوری متلاشی شوند که ‌بتوانند از طریق ادرار از بدن دفع شده و یا توسط دارو از بین بروند. با این حال در تکنیک‌های نظارتی کنونی زمان رسیدن به این نقطه قابل پیش‌بینی نیست.
گوشی طبی «هوشمند» (Smart) امکان پیش‌بینی این امر را به پزشکان از طریق گوش دادن مهیا می‌کند. این ابداع با قرار گرفتن بر روی پوست بیمار و از طریق انعکاس صدای سنگ کلیه بر پالس‌های امواج شوک سنگ‌شکنی نظارت می‌کند. تا زمانی که این سنگ‌ها بدون تماس باشند، انعکاس‌ گوشی مزبور دارای نوعی صدای "تیک" مانند است، اما به محض شکسته شدن این صدا بیشتر به سمت "تاک" حرکت می‌کند.
استفاده از یک سیستم نظارتی مانند گوشی طبی هوشمند نه تنها موجب می‌شود که بیماران شوک‌های دردآور بیشتر از حد لازم را دریافت نکنند، بلکه همچنین به مفهوم آن است که این فرایند به طور ناآگاهانه زودتر از موعد مورد نظر به اتمام نمی‌رسد. در حال حاضر بالغ بر نیمی از بیماران پیش از این که سنگ‌هایشان به اندازه کافی متلاشی شوند، از بیمارستان مرخص می‌شوند. افزون بر این، ابداع جدید می‌تواند در ارزیابی پاسخگویی یا عدم پاسخگویی بیمار به فرایند سنگ‌شکنی به کار رود و بنابراین نیازی به از سر گذراندن این مرحله در صورت لزوم استفاده از یک روش جایگزین نخواهد بود.
هم‌اکنون سنگ‌شکنی با استفاده از یک سیستم اشعه ایکس فلوروسکوپیک یا مافوق صوت صورت می‌گیرد؛ اما علی‌رغم اشعه ایکس، گوشی طراحی شده هیچ‌گونه تشعشع زیانباری را موجب نمی‌شود. این شیوه همچنین ارزان بوده و بنابر گزارشات رسیده بسیار دقیق است. در آزمایشات بالینی انجام شده بر روی بیش از 200 بیمار، ابزار ارائه شده به میزان دقت 94.7 درصد رسید؛ این در حالی است که استفاده از روش سنتی دارای دقت 36.8 است. گوشی هوشمند هم‌اکنون با همکاری شرکت «Precision Acoustics Ltd» در حال تولید تجاری است. جزئیات این تحقیق در مجله «Proceedings of the Royal Society A» انتشار یافت.

محققان دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن به تازگی دریافتند که ژن عامل اصلی بروز سنگ کلیه است. سنگ کلیه یکی از شایعتربن بیماری های کلیه است که مبتلایان به آن بر این باورند که درد ناشی از آن بدترین درد شناخته شده است. مهمترن دلیل بروز سنگ کلیه تجمع بیش از اندازه و طولانی مدت ادرار است چراکه مواد معدنی موجود در ادارار مانند کلسیم پس از تمرکز طولانی‌مدت به بلورهای متراکم تبدیل می‌شوند. یکی دیگر از مهمترین عوامل بروز سنگ کلیه عدم نوشیدن آب کافی و مصرف بیش از اندازه نمک طعام است. اما یکی از عواملی که به تازگی شناخته شده است و خطر ابتلا به سنگ کلیه را تا 65 درصد افزایش می‌دهد وجود یک ژن به نام ˈclaudin-14ˈ است. تحقیقات اخیر نشان می دهد که چگونه تغییر فعالیت ژن میزان توسعه سنگ کلیه را افزایش می‌دهد. زمانی که این ژن تحریک نشده است و در حالت غیر فعال قرار دارد کلیه فرآیند تصفیه کردن ˈفیلترینگ ˈ را به‌راحتی انجام می‌دهد.
مواد معدنی موجود در خون مانند کلسیم و منیزیم از کلیه‌ها عبور می کند و دوباره توسط خون جذب می‌شوند. زمانی که افراد رژیم غذایی حاوی مقادیر زیاد نمک و کلسیم مصرف کنند و میزان آب نوشیدنی آنها کافی نباشد مولکول‌های RNA که از خانواده DNA هستند ژن ˈclaudin-14 ˈرا آزاد می‌گذارند و این ژن فعال می‌شوند. همانطور که گفته شد در صورت غیر فعال بودن این ژن کلیه قادر به تصفیه املاح است. ژن فعال‌شده از ورود مجدد کلسیم به خون جلوگیری می‌کند.
حال فرض کنید که کلسیم راهی برای بازگشت به خون نداشته باشد! در این صورت کاملاً واضح است که کلسیم وارد ادرار می‌شود و به تولید سنگ کلیه یا سنگ مثانه منجر می‌شود. این موضوع زمانی جد‌ی‌تر می شود که سنگ بزرگتر به سنگ‌های کوچکتر شکسته شود و در حالب و مجاری ادراری گیر افتد. در این حالت میزان درد به‌اندازه‌ای است که اغلب بیمار از هوش می‌رود. ممکن است دفع کامل سنگ روزها به طول انجامد و کماکان بیمار را رنج دهد. مدیر این پروژه تحقیقاتی می‌گوید : به احتمال زیاد ژن های گوناگونی در بروز سنگ کلیه دخیل هستند که هنوز شناخته نشده‌اند.

به طور کلي ميزان بروز سنگ کليه در جهان، خصوصا در زنان و با بالا رفتن سن، رو به افزايش است. سنگ‌هاي کليوي با بيماري مزمن کليه مرتبط هستند. پيشگيري از عود سنگ تا حد زيادي بستگي به نوع سنگ اوليه (به عنوان مثال سنگ‌هاي اگزالات کلسيم، فسفات کلسيم، سيستين، استروويت [فسفات آمونيوم منيزيم] يا اسيد اوريک) دارد. با وجود اين، حتي زماني که بررسي خود سنگ مقدور نباشد، pH ادرار و بررسي ادرار 24 ساعته، اطلاعاتي را درباره عوامل دخيل در تشکيل سنگ فراهم مي‌کنند که براي پيشگيري از عود سنگ مفيدند. داروهايي مانند مهارکننده‌هاي پروتئاز، آنتي‌بيوتيک‌ها و بعضي از ديورتيک‌ها، احتمال ايجاد بعضي از انواع سنگ کليه را افزايش مي‌دهند؛ بنابراين بيماران بايد از خطرات احتمالي مصرف اين داروها مطلع شوند. تعديل غذاها، داروها و مکمل‌هاي مصرفي مي‌تواند سبب پيشگيري از تشکيل سنگ کليه شود. چاقي احتمال ايجاد سنگ کليه را افزايش مي‌دهد؛ با وجود اين، کاهش وزن اگر با مصرف رژيم غذايي حاوي مقادير بالاي پروتئين حيواني، سوء مصرف ملين‌ها، از دست رفتن سريع بافت بدون چربي يا دريافت ناکافي مايعات همراه باشد، سبب پيشگيري از ايجاد سنگ کليه نمي‌شود. براي پيشگيري از ايجاد سنگ‌هاي اگزالات کلسيم، سيستين و اسيد اوريک، قليايي نمودن ادرار بايد با مصرف رژيم غذايي غني از ميوه‌جات و سبزيجات، مصرف مکمل‌ سيترات يا سيترات تجويز‌شده توسط پزشک، يا نوشيدن آب معدني قليايي، صورت گيرد. براي جلوگيري از تشکيل سنگ‌هاي فسفات کلسيم و استروويت، ادرار بايد اسيدي شود؛ آب زغال‌اخته يا بتائين مي‌توانند pH ادرار را کاهش دهند. امروزه در درمان حاد سنگ کليه در کنار مايع‌درماني و داروهاي کنترل‌کننده درد، به طور روزافزوني از داروهاي ضد اسپاسم، اورتروسکوپي و آزمايش‌هاي متابوليک استفاده مي‌شود.

PDF متن کامل مقاله                HTML متن کامل مقاله

محققان دانشكده پزشكی دانشگاه واشنگتن عوامل اصلی بروز سنگ كلیه را بیان كردند. سنگ كلیه یكی از شایع‌ترن بیماری های كلیه است كه مبتلایان به آن بر این باورند كه درد ناشی از آن بدترین درد شناخته شده است. مهمترین دلیل بروز سنگ كلیه تجمع بیش از اندازه و طولانی مدت ادرار است چراكه مواد معدنی موجود در ادارار مانند كلسیم پس از تمركز طولانی‌مدت به بلورهای متراكم تبدیل می‌شوند. یكی دیگر از مهمترین عوامل بروز سنگ كلیه عدم نوشیدن آب كافی و مصرف بیش از اندازه نمك طعام است.
اما یكی از عواملی كه به تازگی شناخته شده است و خطر ابتلاء به سنگ كلیه را تا 65 درصد افزایش می‌دهد وجود یك ژن به نام claudin-14 است. تحقیقات اخیر نشان می دهد كه چگونه تغییر فعالیت ژن میزان توسعه سنگ كلیه را افزایش می‌دهد. زمانیكه این ژن تحریك نشده است و در حالت غیر فعال قرار دارد كلیه فرآیند تصفیه كردن 'فیلترینگ ' را به‌راحتی انجام می‌دهد.
مواد معدنی موجود در خون مانند كلسیم و منیزیم از كلیه‌ها عبور كرده و دوباره توسط خون جذب می‌شوند. زمانی كه افراد رژیم غذایی حاوی مقادیر زیاد نمك و كلسیم مصرف كنند و میزان آب نوشیدنی آنها كافی نباشد مولكول‌های RNA كه از خانواده DNA هستند ژن claudin-14 را آزاد می‌گذارند و این ژن فعال می‌شوند. همانطور كه گفته شد در صورت غیر فعال بودن این ژن كلیه قادر به تصفیه املاح است. ژن فعال‌شده از ورود مجدد كلسیم به خون جلوگیری می‌كند. حالا فرض كنید كه كلسیم راهی برای بازگشت به خون نداشته باشد! در این صورت كاملاً واضح است كه كلسیم وارد ادرار می‌شود و منجر به تولید سنگ كلیه یا سنگ مثانه می‌شود. این داستان زمانی جد‌ی‌تر می شود كه سنگ بزرگتر به سنگ‌های كوچكتر شكسته شود و در حالب و مجاری ادرای گیر افتد. در این حالت میزان درد به‌اندازه‌ای است كه اغلب بیمار از هوش می‌رود. ممكن است دفع كامل سنگ روزها به طول انجامد و كماكان بیمار را رنج دهد. مدیر این پروژه تحقیقاتی می‌گوید : به احتمال زیاد ژن های گوناگونی در بروز سنگ كلیه دخیل هستند كه هنوز شناخته نشده‌اند.
به گزارش ایرنا، شناخت این ژن گام موثری در بررسی و پیدایش روش‌های درمان سنگ كلیه به همراه خواهد داشت چراكه كافی است راهی برای غیر فعال نگه‌داشتن این ژن كشف شود. پزشكان بر این باورند كه شیوه زندگی و تغذیه نیز تاثیر بسزایی در كنترل سنگ كلیه دارد. دانشمندان در تلاشند آزمایشی ترتیب دهند كه از طریق ادارار میزان پروتئین claudin-14 در بدن فرد مشخص شود تا امكان بروز سنگ كلیه قابل كنترل باشد.

پژوهشگران اخيرا کشف کرده‌اند افرادي که بيشتر دچار سنگ کليه مي‌شوند، شانس بيشتري هم براي ابتلا به سنگ کيسه صفرا دارند؛ و بالعکس. اين پژوهش که در دانشگاه جانز هاپکينز در بالتيمور انجام شده، در حقيقت يک فرابررسي روي 3 مطالعه مختلف با پيگيري بين 24-14 ساله با شرکت بيش از 240 هزار نفر بوده است. گفتني است که شرکت‌کنندگان هر 3 مطالعه را پزشکان و پرستاران تشکيل مي‌داده‌اند. طي مدت پيگيري، در 5100 نفر از شرکت‌کنندگان اين مطالعه سنگ کليه و در 18500 نفر سنگ کيسه صفرا ايجاد شد. پس از تعديل از نظر مشخصات جمعيتي و سني و عوامل خطري از قبيل چاقي، ديابت، فشار خون بالا، نوع رژيم غذايي و وضعيت نامناسب سلامت، مشخص گرديد که احتمال ابتلا به سنگ کليه در افراد داراي سابقه سنگ صفراوي 32-26 درصد بيشتر از سايرين است و افراد داراي سابقه سنگ کليه هم 51-17 درصد بيش از ديگران به سنگ صفراوي مبتلا مي‌شوند. از آن‌جا که جنس و حتي طرز تشکيل سنگ‌هاي کليه و کيسه صفرا با هم تفاوت دارد (مثلا سنگ‌هاي کليه عمدتا کلسيمي هستند و سنگ‌هاي کيسه صفرا عمدتا کلسترولي)، پژوهشگران توجيه قاطعي براي اين همراهي ندارند اما فکر مي‌کنند که شايد تغيير در فلور ميکروبي روده باعث افزايش شانس بروز هر دوي اين سنگ‌ها شده باشد. بنابراين شايد بهترين راه براي پيشگيري از اين هر دو سنگ، همچنان تاکيد بر رژيم غذايي سالم و حفظ وزن مناسب باشد.