پزشکی بالینی

تصوير برداري با استفاده از امواج فرا صوتي كـه اغـلـب آن را بـا نام سونوگرافي مي‌شناسند‌ شامل تاباندن امواج فرا صوتي با فركانس بالا به قـسـمـتـي از بـدن به منظور ايجاد تصوير از يك قسمت مشخصي از بدن است. در تصوير برداري فراصوتي به هيچ عنوان از پرتو هاي يونيزان استفاده نمي شود به همين دليل مـي توان اين روش را به عنوان يك روش غير تـهـاجـمي در نظر گرفت.مزيت ديگري كه اين روش دارد ايــــن اســــت كـــه بـــه‌خـــاطـــر ايــنــكـــه تصوير‌برداري با استفاده از اين روش به‌صورت زمــان حـقـيقـي (Real Time) اسـت مـي‌تـوانيـم از نـحـوه عـمـل كـرد بـافـت هـاي زنـده بـه صـورت حـقـيـقــي خـبــر‌دار شــويــم بــه طــوري كــه حـتـي مي‌توانيم حركت خون در داخل رگ ها را نيز با اين روش تشخيص دهيم.
تـصــويــر بـرداري سـيـنـه بـا اسـتـفـاده از امـواج فرا‌صوتي به ما اين امكان را مي دهد كه بتوانيم يـك تصـويـر جـامع از بافت داخلي سينه داشته باشيم. ســونـو گـرافـي بـا تكنـولـوژي داپلـر يـك نـوع سـونـو‌گرافي ويژه  است كه به ما اين امكان را مي‌دهد تا بتوانيم شريان خون در داخل رگ ها را رد‌يابي كنيم،‌ كه اين رد يابي خون شامل رد يابي در داخـــــل رگ هــــاي اصــلــــي،‌ شــــريــــان هــــا و شريانچه‌هاي موجود در ناحيه شكمي بازو ها و ناحيه پاها و گردن  است. در طول زمان سونو تراپي، ممكن است سونو‌تراپ از روش داپلر به منظور ارزيابي عبور خون در شريان ها يا همچنين وجود يك ناهنجاري در هنگام عبور خون از داخل شريان‌هاي موجود در داخل سينه استفاده كند.در بيشتر مواقع از اين روش به منظور كسب اطلاعات بيشتر نسبت به وجود يك توده در يك ناحيه اي از بدن استفاده مي شود. 

PDF متن کامل روش                متن کامل روش

پژوهشگران دانشگاه آلبرت انيشتين در نيويورک در يک ابتکار جديد از سونوگرافي براي تشخيص پنوموني در کودکان استفاده کرده‌‌اند. در اين مطالعه که برروي 200 کودک و نوجوان با ميانگين سني 3 سال انجام شده، دقت تشخيص سونوگرافي با گرافي ساده قفسه‌سينه به عنوان استاندارد طلايي مورد مقايسه قرار گرفته است. در اين مطالعه 18% از بيماران مورد مطالعه در گرافي ساده قفسه‌سينه شواهد پنوموني را نشان دادند. حساسيت سونوگرافي 86%، ويژگي آن 89%، نسبت احتمال مثبت 8/7 و نسبت احتمال منفي 2/0 گزارش شد. سونوگرافي در اين موارد پنوموني را به صورت وجود تراکم در بافت ريوي به همــراه وجود برونگوگرام هوايي (air bronchogram) تشخيص مي‌داد. در مواردي که قطر ضايعه در گرافي ساده قفسه‌سينه بالاتر از يک سانتي‌متر بود، دقت تشخيصي سونوگرافي نيز بالاتر بود، به‌طوري‌که در اين موارد حساسيتي برابر با 86%، ويژگي معادل 97%، نسبت احتمال منفي 1/0 و نسبت احتمال مثبت 2/28 داشت. اين مطالعه نشان مي‌دهد مي‌توان از سونوگرافي در تشخيص پنوموني در بيماران خردسال استفاده کرد. علاوه بر بالا بودن دقت تشخيصي، اين روش مزاياي عمده‌اي همچون عدم نياز به پرتوتابي را در بر دارد.

شرکت تجهيزات پزشکي Mobisante در آمريکا سيستم اولتراسوند MobiUS TC1 خود را که در واقع مدل تبلت سيستم MobiUS است، ارائه کرد. اين سيستم سابق بر اين تنها روي تلفن‌هاي هوشمند قابل استفاده بود. سيستم جديد داراي صفحه‌اي با رزولوشن بالاست که امکان انجام همه نوع بررسي را فراهم مي‌سازد. علاوه بر پروب‌هاي مبدل استانداردي که اين دستگاه جديد دارد، TC1 مجهز به پروب‌هاي اندوکويتي (به منظور انجام آزمايش‌هاي گاينوکولوژي و بررسي پروستات) نيز هست. از ديگر مزاياي اين دستگاه مي‌توان به موارد زير اشاره کرد: راحت و قابل دسترس بودن، به راحتي زير بازو قرار مي‌گيرد و صفحه آن مي‌تواند روبروي بيمار گرفته شود. به راحتي قابل استفاده است و کار با آن آسان. تصاوير آن به راحتي و ايمن ذخيره مي‌شوند و از طريق شبکه WiFi نيز قابل فرستادن به فرد ديگري است و يا مستقيما به محل ذخيره‌سازي شبکه صادر مي‌شود. سابقه پزشکي بيمار با آن به راحتي در دسترس قرار مي‌گيرد. در هر جايي قابل استفاده است. اين وسيله بدون برق به مدت يک ساعت کار مي‌کند. به اين ترتيب مزاياي ذکر شده از آن وسيله‌اي ايده‌آل براي سازمان‌هاي امدادرساني و پزشکاني که در يک محل خاص مستقر نيستند، ساخته است.

نتايجه يک مطالعه جديد بر روي آپانديسيت کودکان نشان مي‌دهد که هرچه از مدت شروع علائم و شکايات بيمار گذاشته باشد، حساسيت تشخيصي سونوگرافي بيشتر مي‌شود. اين مطالعه روي 1810 بيمار در سنين 18-3 سال انجام گرفته است. نتايج مطالعه حاکي از آن است که حساسيت تشخيصي سونوگرافي به صورت معني‌داري با مدت زمان بروز علائم مرتبط است به طوري که از 81% در مواردي که از شروع علائم کمتر از 12 ساعت مي‌گذرد به 96% در مواردي که بيش از 48 از شروع علائم مي‌گذرد مي‌رسد. محققان پيشنهاد مي‌کنند جهت پيشگيري از مواجهه کودکان با اشعه CT، قدم اول تشخيص جهت آپانديسيت در آنها بهتر است سونوگرافي باشد و CT را بايد براي مواردي که شک باليني علي‌رغم انجام سونوگرافي کماکان باقي است، در نظر داشت. البته پژوهشگران مطالعه، توصيه به تاخير انداختن سونوگرافي نمي‌کنند چرا که خط پرفوراسيون آپانديس در موارد طول کشيده بسيار بالا خواهد بود.

جايگذاري کاتترهاي وريدي محيطي، يک مهارت پايه‌اي است که همه شاغلان مراقبت‌هاي سلامت بايد داشته باشند. متاسفانه در بعضي از بيماران از جمله افراد چاق، کودکان، افرادي که برايشان رگ‌گيري متعدد صورت گرفته و افراد داراي سابقه بدرگ بودن (difficult IV access)، رگ‌گيري ممکن است دشوار باشد. هدايت سونوگرافي مي‌تواند باعث مشاهده رگ‌هايي شود که در معاينه فيزيکي مشهود نيستند و لذا باعث سوراخ شدن‌هاي کمتر، رگ‌گيري سريع‌تر و ناراحتي کمتر در افراد بدرگ مي‌شود. رگ‌گيري با هدايت سونوگرافي زماني انديکاسيون دارد که استفاده از روش‌هاي سنتي دشوار يا غير ممکن باشد. کنتراانديکاسيوني براي رگ‌گيري با هدايت سونوگرافي وجود ندارد ولي استفاده از آن در موارد کفايت روش‌هاي سنتي، لازم نيست. يادگيري روش‌هاي تحت هدايت سونوگرافي براي آن دسته از کارکنان مراقبت‌هاي سلامت که در روش‌هاي استاندارد رگ‌گيري مهارت دارند، آسان است.

ادامه مطلب

پيشگيري از باروري مردان با امواج اولتراسوند امكان‌پذير شد. محققان دانشگاه كاروليناي شمالي با بررسي مطالعات قبلي و نيز انجام آزمايشاتي در مدل حيواني، دريافتند امواج اولتراسوند قابليت پيشگيري از باروري در ميان مردان را دارد. محققان با تابش امواج سونوگرافي بر روي بيضه موش‌ها توانستند تعداد اسپرم‌هاي آنها را تا حد امكان كاهش دهند. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان مي‌دهد: امواج حاصل از سونوگرافي با قدرت 2.2 وات و طول موج سه مگاهرتز در طول زمان 15 دقيقه تابش، مي‌تواند ياخته‌هاي اسپرماتوژنز را در بيضه موش‌ها نابود كند. محققان اين تحقيق اظهار كردند: براي اثربخشي بهتر درمان، اين روش بايد دو روز بعد دوباره تكرار شود. به گفته دانشمندان، با وجود اثبات قابليت اين روش غيرتهاجمي و غيرجراحي، هنوز هم بايد مطالعات بيشتري درخصوص غيربرگشت‌پذير بودن آن در شرايطي به جز INVITRO‌ انجام شود.

اسن کارگاه دو روزه از تاریخ ۷ الی ۸ تیر ۱۳۹۱ توسط دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در محل دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار خواهد شد. مباحث این کارگاه شامل مبانی فیزیکی  امواج اولتراسوند، تاریخچه استفاده از اولتراسونوگرافی در فیزیوتراپی، مبانی تئوری و کاربرد های بالینی سونوگرافی عضلات  ناحیه گردن، مبانی تئوری و کاربرد های بالینی سونوگرافی عضلات دیواره شکم، آموزش عملی سونوگرافی عضلات دیواره شکم، آموزش عملی سونوگرافی عضلات  ناحیه گردن، مبانی تئوری و کاربرد های بالینی سونوگرافی عضلات کف لگن، آموزش عملی سونوگرافی عضلات کف لگن می باشد.

اطلاعات بیشتر

معمولا CT اسکن بدون ماده حاجب، روش تصويربرداري خط اول براي موارد شک به سنگ‌ حالب محسوب مي‌شود. با اين حال گاهي براي بيماراني که تحت درمان غير تهاجمي قرار مي‌گيرند (مثلا در مواردي که از دفع سنگ مطمئن نيستيم)، به انجام تصويربرداري پيگيري نياز است. در اين مطالعه راديولوژيست‌هاي نيوزيلندي به ارزيابي اين نکته پرداختند که آيا سونوگرافي پيگيري مي‌تواند سنگ‌هاي ديستال حالب را با دقت شناسايي کند يا خير.
اين مطالعه همگروهي شامل 152 فرد بزرگسال مبتلا به کوليک حاد حالب بود که تحت CT اسکن قرار گرفته بودند و سنگ‌هايي در نزديکي پيوستگاه حالب و مثانه داشتند. پس از يک ماه، تمامي بيماران تحت سونوگرافي ديستال حالب به اضافه CT اسکن (در 92 بيمار) يا راديوگرافي ساده (در 60 بيمار) قرار گرفتند. بررسي سونوگرافي از نظر تکنيکي در 143 بيمار به حد کفايت انجام شد و در هر 33 بيماري که سنگ‌ آن‌ها به وسيله CT اسکن يا راديوگرافي پيگيري تاييد شده بود، وجود سنگ را نشان داد (حساسيت 100). ميانگين اندازه سنگ 7 ميلي‌متر و ميانگين فاصله آن از پيوستگاه حالب و مثانه 13 ميلي‌متر بود. نتيجه مثبت کاذب سونوگرافي در يک مورد از 110 بيمار فاقد سنگ در CT اسکن، گزارش شد (ويژگي 1/99). در اين مطالعه پيگيري، سونوگرافي وجود يا عدم وجود سنگ‌هاي باقي‌مانده را در ديستال حالب (در محدوده 35 ميلي‌متري تا پيوستگاه حالب و مثانه) به دقت مشخص کرد. سونوگرافي يک جايگزين جالب توجه براي CT اسکن است زيرا بيماران به اين وسيله مي‌توانند از مواجهه اضافي با پرتو اجتناب کنند. با اين حال، پيش از درخواست سونوگرافي براي اين منظور، پزشکان بايد با همکاران راديولوژيست خود مشورت کنند تا از کافي بودن مهارت سونوگرافي در مرکز خود مطمئن شوند.

پژوهشگران  نشان دادند که سونوگرافي ترانس‌واژينال با حساسيت و اختصاصيت 80 تا 90 درصد قادر است ابتلا به سرطان آندومتريال را قبل از بروز علايم آن شناسايي کند. اگرچه نتايج حاصل از اين مطالعه در نشريه لنست به چاپ رسيده، اما پژوهشگران اين مطالعه اعتراف کردند که براي اينکه اين روش وارد سيستم غربالگري شود، نياز به مطالعات بيشتري است تا ميزان خطرات و صرفه اقتصادي ناشي از انجام آن بررسي شود. در حال حاضر هيچ نوع تست غربالگري براي شناسايي سرطان آندومتر بدون علامت وجود ندارد. اين مطالعه که روي 36731 نفر صورت گرفته نشان داد که 81 درصد افرادي که به سرطان آندومتر مبتلا هستند، در سونوگرافي ترانس‌واژينال داري ضخامت آندومتر بالاي 5 ميلي‌متر هستند. به طور دقيق اين روش در شناسايي سرطان آندومتر بدون علامت داراي حساسيت 5/80 بوده است.

پژوهشگران دانشگاه بركلي در ايالات متحده موفق به كشف راهي شدند كه بتواند كيفيت تصاويرحاصل از سونوگرافي را افزايش دهد. وسيله ساخته‌شده توسط اين پژوهشگران قادر است امواج اونسنت (Evancent) را دريافت كند. امواج اونسنت به لرزش نزديك اجسام اطلاق مي‌شود كه بعد از مسير فاصله بسيار كوتاهي محو مي‌شوند. پژوهشگران ثابت كردند كه جمع‌آوري اين امواج ظريف مي‌تواند باعث ارتقاي كيفيت تصاوير سونوگرافي شود. اين وسيله قادر است اين امواج را در 3 جهت جمع‌آوري كند و مي‌توان را در انتهاي پروب متصل كرد.

يك كارآزمايي باليني نشان داد كه اولتراسونوگرافي مي‌تواند باعث سرعت بخشيدن به روند ترميم شكستگي شود. اين مطالعه كه حاصل كار مشترك دو دانشگاه الم و ماربرگ در آلمان است در نشريه BMC به چاپ رسيده است. اين پژوهشگران نشان دادند كه استفاده از سونوگرافي با پالس‌هاي تراكم اندك (LIPUS) مي‌تواند روند ترميم در شكستگي‌هاي استخوان تيبيا را تا 34 درصد افزايش دهد.
دكتر جان‌بلك و همكارانش اين مطالعه را روي 51 بيمار مبتلا به شكستگي تيبيا انجام دادند. در اين مطالعه 50 نفر هم به عنوان گروه كنترل در نظر گرفته شده بود. بودجه انجام اين مطالعه توسط يك شركت تجهيزات پزشكي به نام Smith & Nephew صورت گرفته است. دكتر جان‌بلك در اين‌باره مي‌گويد: «اين مطالعه نشان داد كه سونوگرافي با پالس‌هاي تراكم اندك مي‌تواند نقش موثري در روند ترميم استخوان‌هاي تيبياي ديرجوش داشته باشد. به نظر مي‌رسد اين وسيله بتواند به عنوان يك روش درماني موثر براي شكستگي‌هاي جوش‌نخورده يا ديرجوش به كار رود.»
سونوگرافي با پالس‌هاي تراكم اندك وسيله‌اي است كه داراي يك منبع ساطع‌كننده امواج صوتي است كه اين مولد امواج از طريق يك سيم به يك پروب متصل مي‌شود. براي درمان استخوان‌هاي شكسته، اين پروب به مدت 20 دقيقه روزانه روي ناحيه آسيب‌ديده قرار مي‌گيرد. در اين مطالعه بيماراني انتخاب شده بودند كه شكستگي آنها در دسته شكستگي‌هاي ديرجوش يا جوش‌نخورده قرار گرفته بود و درمان‌هاي معمول توانايي ترميم شكستگي را نداشتند. نتايج حاصل از اين مطالعه نشان داد كه طي 16 هفته ميزان تراكم استخوان در اين گروه از بيماران نسبت به گروه كنترل 34 درصد افزايش داشته است.

شركت تجهيزات پزشكي اولتراسونيكس در مورد توليد نرم‌افزار جديدي به نام سونيكس وي‌سي‌آر (Sonix-VCR) خبر داد. اين نرم‌افزار روي تمام دستگاه‌هاي سونوگرافي توليدشده توسط اين شركت نصب مي‌شود و مي‌توان توسط آن و با فشردن يك دكمه 60 دقيقه تصويربرداري را به طور كامل ضبط كند بدون اينكه نياز به نصب سخت‌افزار خاصي روي دستگاه‌ها باشد. اين نرم‌افزار امكان بررسي دقيق‌تر براي پزشكان را فراهم مي‌كند.

بر اساس گزارشي كه از گروه تحقيقاتي شركت تجهيزات پزشكي ميلينيوم ارايه شده است فروش دستگاه Optical Coherence Tomography در ماه‌هاي اخير افزايش يافته و به 60 درصد رسيده است. اين دستگاه رقيب سرسخت دستگاه‌هاي سونوگرافي اينتراواسكولار است و براي تشخيص بيماري‌هاي عروق كرونر كاربرد دارد. در حال حاضر بيشتر پزشكان تمايل به استفاده از سونوگرافي دارند، اما با آموزش صحيح توموگرافي اپتيمال و كيفيت بالاي تصاوير اين دستگاه و همچنين تفسير آسان تصاوير حاصل‌شده، شركت توليد‌كننده آن اميدوار است كه اين دستگاه بتواند در آينده‌اي نزديك جايگزين سونوگرافي اينتراواسكولار شود. تنها عيب اين دستگاه نسبت به سونوگرافي هزينه آن است كه نسبت به سونوگرافي اندكي بالاتر است.

مطالعات نشان دادند که استفاده از سونوگرافي عروق کاروتيد که يک روش کاملا ارزان و غيرتهاجمي است مي‌تواند براي شناسايي بيماري‌هاي عروق کرونر قلبي جايگزين روش کاملا تهاجمي آنژيوگرافي شود. همچنين از اين وسيله مي‌توان براي رد وجود بيماري‌هاي عروق کرونر در افرادي که با کاهش کسر تخليه‌اي بطن چپ مراجعه کرده‌اند نيز استفاده کرد. نتايج حاصل از اين مطالعه در نشريه American Heart Journal چاپ شده است. دکتر رينولد، سرپرست اين گروه تحقيقاتي مي‌گويد: «مطالعه ما نشان داد که سونوگرافي دقت بالايي در تشخيص گرفتگي عروق کرونر دارد.» اين پژوهشگران پيشنهاد کردند که بهتر است پزشکان براي غربالگري بيماري‌هاي عروق کرونر در بيماراني که با کاهش عملکرد قلب مراجعه مي‌کنند و براي حمله قلبي پر خطر نيستند از سونوگرافي کمک بگيرند. اگر سونوگرافي وجود پلاک‌هاي غيرطبيعي در عروق کرونر را شناسايي کرد بيمار براي انجام آنژيوگرافي ارجاع شود.

شرکت تکني اسکن به تازگي محصول جديد خود را در اختيار بعضي از بيمارستان‌هاي ايالات متحده مانند روچستر و مين گذاشته است تا اين وسيله را به صورت باليني مورد آزمايش قرار دهند. اين وسيله با تصويربرداري سه بعدي از پستان نسبت به سونوگرافي‌هاي معمول اطلاعات بيشتري را در اختيار پزشک قرار مي‌دهد. دکتر کلاک که در حال حاضر از اين وسيله استفاده مي‌کند، معتقد است سونوگرافي سه بعدي از پستان مي‌تواند تصاويري با کيفيت بالا از ساختارهاي فيبروگلاندولار، مجاري و ترمينال لوبول‌هاي پستان تهيه کند. با اين حال وي اظهار کرده است مفيد بودن يک دستگاه زماني اهميت دارد که تصويربرداري‌ها به صورت سريال انجام شده تا بتوان در مورد دقت و کارايي آن قضاوت کرد. قرار است مطالعه روي اين دستگاه به مدت يک سال ادامه يابد و نتايج به دست آمده در تشخيص و افتراق ضايعات خوش‌خيم و بدخيم اين دستگاه با سونوگرافي دوبعدي و ام‌.آر.آي مقايسه شود.

دستگاه سونوگرافی قابل حملی که در زمستان گذشته مجوز FDA (سازمان نظارت بر غذا و دارو آمریکا) را برای حضور در بازار کسب کرده بود، پای خود را از موسسه تحقیقاتی Mobisante بیرون گذاشت و رسما وارد دنیای عرضه و تقاضا شد. این دستگاه که MobiUS (اولترا سوند همراه) نام دارد، می تواند به راحتی در جیب جا شود و کارهای یک دستگاه سونوگرافی معمول را انجام دهد. بنابراین دیگر برای انجام بررسی های سونوگرافی نیازی نیست تا بیمار به مراکز تشخیصی-درمانی مجهز اعزام شود. مطمئنا بسیاری از کلینیکها و مراکز درمانی در نقاط دورافتاده و محروم چشم انتظار رسیدن چنین دستگاههای هستند اما چیزی که در این میان می تواند امید این مراکز را کمرنگ کند قیمت بالای دستگاه (حدود ۷۵۰۰ دلار) است؛ البته شرکت سازنده وعده داده است که در صورتی که سفارشهای بیشتری برای خرید این دستگاه بگیرد می تواند قیمت را تا نصف پایین بیاورد. مشکل دیگر تکنولوژی نسبتا قدیمی دستگاه است؛ مغز متفکر این دستگاه گوشی Toshiba TG01 است که بر پایه ویندوز ۶٫۱ (قابل ارتقا به ۶٫۵) کار می کند. هرچند انتخاب ویندوز بعنوان سیستم عامل پایه دستگاه با توجه به حضور سیلش چاتانی (از مدیران سابق مایکروسافت) در راس گروه سازنده موبی-یو-اس قابل پیش بینی بود، اما استفاده از نسخه قدیمی سیستم عامل کمی مایوس کننده است. با این وجود هنوز می توان امیدوار بود که این دستگاه با سرعت بخشیدن به تشخیص مشکلات اورژانس بیماران، ارزش ۷۵۰۰ دلار هزینه اش را داشته باشد و همچنین می توان امیدوار بود که ساخت چنین دستگاهی آغازگر حرکتی در ساخت دستگاههای بعدی بر پایه iOS و اندروید باشد.

این کارگاه در تاریخ ۲ آذر ۱۳۹۰ توسط انجمن علمي طب اورژانس ايران در حاشیه ششمین کنگره طب اورژانس ایران در مرکز همایش های رازی تهران برگزار خواهد شد. مباحث این کارگاه شامل اصول و مبانی کار با دستگاه سونوگرافی، سناریوی تروما، سناریوی کاربرد سونوگرافی در بیمار هیپوتانسیو، سناریوی کاردیاک، سناریوی کاربرد سونوگرافی در انجام پروسیجرهای اورژانس می باشد. هزینه این کارگاه ۶۰ هزار تومان است.

سایت همایش