پزشکی بالینی

پژوهش صورت گرفته توسط محققان کلینیک مایو در مینه‌سوتا نشان می‌دهد، افرادی که عادت به مصرف منظم کافئین ندارند، پس از نوشیدن نوشابه‌های انرژی زا در معرض خطر بالاتری افزایش فشار خون قرار می‌گیرند. طی این پژوهش محققان تغییرات ضربان قلب و فشار خون 25 فرد سالم 19 تا 40 ساله را پس از نوشیدن نوشابه‌های انرژی‌زا و دارونما (نوشابه‌های غیر انرژی‌زا) مورد بررسی قرار دادند. فشار خون این افراد 30 دقیقه قبل و بعد از مصرف هر دو نوع نوشیدنی ثبت شد و با افرادی که کمتر از 160 میلی‌گرم در روز (یک فنجان قهوه) و بیشتر از 160 میلی‌گرم کافئین مصرف می‌کردند، مورد مقایسه قرار گرفت. 
 نتایج نشان می دهد، افراد پس از مصرف نوشابه‌های انرژی‌زا با افزایش چشمگیر فشار خون مواجه می‌شوند؛ این افزایش برای افرادی که معمولا کافئین زیادی مصرف نمی‌کردند، بسیار چشمگیرتر - دو برابر بیشتر از گروه مصرف‌کننده دارونما - بود. نتایج این پژوهش در شصت و چهارمین نشست سالانه کالج قلب آمریکا ارائه شد.

فروکتوز مورد استفاده در بیسکویت، بستنی و سایر غذاهای فرآوری شده، با افزایش اشتها موجب چاقی می‌شود. فروکتوز در میوه تازه، آب میوه‌ها و مربا یافت می‌شود. با این حال، از آن در تولید مواد غذایی مانند شربتها نیز استفاده می‌شود. یک تحقیق جدید با استفاده از اسکن‌های مغزی نشان داد که فروکتوز موجود در نوشابه‌ها و تنقلات مضرتر از انواع دیگر قندهاست. در حال حاضر اسکن‌های مغزی نشان داده‌اند که فروکتوز احساس سیری و عدم نیاز به غذا را در مغز مختل می‌کند، این امر ممکن است به دلیل تاثیر فروکتوز بر جریان خون اطراف مغز که تنظیم کننده اشتها است، اتفاق بیفتد.
به گفته محققان، در این پژوهش بعد از نوشیدن شربت فروکتوز و گلوکز از 20 فرد بالغ تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) صورت گرفت و از این طریق تغییرات جریان خون در هیپوتالاموس که اشتهای انسان را تنظیم می‌کند، پس از هر بار نوشیدن شربت اندازه گیری شد. محققان می‌گویند: در این بررسی اسکن‌های مغزی نشان داد که مصرف گلوکز سبب کاهش جریان خون در هیپوتالاموس شده است، در صورتی که گروهی که فروکتوز دریافت کرده بودند این تغییرات را نشان ندادند.
محققان معتقدند: نگرانی در مورد مصرف شربتها در تولید مواد غذایی که نقش مهمی در بحران چاقی ایفا می‌کند، در حال رشد است. آنان به این نتیجه رسیدند: افراط در مصرف فروکتوز، سبب افزایش شیوع چاقی و اثرات نامطلوب چاقی می‌شود، همچنین رژیم غذایی سرشار از فروکتوز عامل مقاومت به انسولین است. این محققان نتیجه گیری کرده‌اند: مصرف برخی نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های رایج می‌تواند منجر به دریافت مقادیر بیش از حد فروکتوز شود. این در حالی است که فروکتوز با مختل کردن حس سیری در مغز زمینه گرسنگی بیشتر و چاقی را فراهم می‌کند. بنابراین اجتناب و دقت در جهت محدود کردن فروکتوز مصرفی بسیار حائز اهمیت است. نتیجه این تحقیق در مجله انجمن پزشکی امریکا منتشر شده است.

بر اساس گزارش نشست سالانه انجمن رادیولوژی آمریکا، نوشابه های انرژی زا اثر مخربی بر عملکرد قلب دارند. نوشابه های انرژی زا حاوی مقادیر بالای کافئین و تورین هستند و دریافت بیش از اندازه این مواد باعث می شود که قلب فشار بیش از اندازه ای را متحمل شود. تورین نوعی آمینو اسید است و مصرف بیش از اندازه آن همراه با کافئین، عوارضی چون افزایش ضربان قلب، تپش قلب، افزایش فشار خون و در موارد نادر تشنج و مرگ ناگهانی را دربردارد. مصرف این مواد باعث انقباض ماهیچه های قلب در بطن چپ می شود. در ادامه این تحقیقات آمده است که تاثیر مخرب نوشابه های انرژی زا بر قلب، در اولین ساعت مصرف چندین برابر است.
یکی از محققان بخش تصویربرداری قلبی دانشگاه بن آلمان در این زمینه گفته است که مصرف نوشیدنی های انرژی زا آثار سویی بر عملکرد قلب نوجوانان و بزرگسالان دارد؛ با این وجود هنوز هیچ قانونی مبنی بر عدم فروش این نوشابه ها وضع نشده است. تحقیقات انجام شده توسط مدیریت خدمات بهداشت روانی و سوء مصرف مواد (SAMHSA ) نشان می دهد که از سال 2007 تا سال 2011، تعداد مراجعه کنندگان به بخش اورژانس بیمارستان های آمریکا به دلیل استفاده از نوشابه های انرژی زا دو برابر شده و از 10 هزار نفر به 21 هزار نفر رسیده است. آبمیوه های طبیعی بهترین جایگزین نوشابه های انرژی زا هستند.

محققان اعلام كردند كه مصرف نوشابه هاي گاز دار بر رشد مغزي نوجوانان تاثير منفي دارد. محققان معتقدند نوشيدن اين نوشابه ها مانع خواب عميق مي شود و در صورت بروز بي خوابي دائمي ، امكان ابتلاي نوجوانان به بيماري هايي همچون شيزوفرني، اضطراب و اختلال شخصيت بيشتر مي شود.
محققان با انجام آزمايشي بر روي موش ها از تاثير منفي نوشابه هاي گاز دار بر رشد مغزي آنها اطلاع يافتند. به گفته آنان ، نوجواناني كه هر روز چهار بطري نوشابه گاز دار يا سه فنجان قهوه محتوي ۳۰۰ تا ۴۰۰ ميلي گرم كافئين مصرف مي كنند در گروه خطر قرار دارند و رشد مغزيشان به خاطر پايين آمدن شاخص هاي خواب عميق ، كند مي شود.
براساس نتايج تحقيقات اخير ، وقتي موش ها آب داراي كافئين نوشيدند خوابشان در مقايسه با موش هايي كه آب معمولي مي نوشيدند دچار اختلالات بيشتري شد. محققان اعلام كردند كه در ۳۰ سال اخير مصرف كافئين توسط كودكان و نوجوانان تا ۷۰ درصد افزايش يافته است اين در حالي است كه مصرف نوشيدني هاي گازدار شيرين خطرناك است و موجب پريشاني، در خود فرو رفتن و پرخاشگري نوجوانان مي شود.

تحقيقات اخير دانشمندان آمريكايي نشان مي دهد مصرف نوشابه موجب مي شود كه بيماري هايي همچون پرخاشگري و افسردگي دركودكان بروز كند. محققان آمريكايي با تحقيق بر روي بيش از ۳ هزار كودك پنج ساله كه در خانواده هاي مشكل دار زندگي مي كردند، در يافتند ۴۳ درصد كودكان حداقل يك بار در روز نوشابه مصرف مي كنند و ۴ درصد كودكان نيز چهاربار يا بيشتر در روز نوشابه مي خورند.
محققان بر مبناي اطلاعاتي كه مادران در اختيار آنها قرار دادند ، دريافتند پرخاشگري، در خود فرو رفتگي و بروز مشكلات روحي و رواني در كودكان با مصرف نوشابه ارتباط دارد. محققان سپس عوامل اجتماعي جمعيتي، افسردگي مادران، خشونت و حبس شدن توسط پدران را نيز به عنوان فاكتورهاي مورد توجه به تحقيق اضافه كردند و به اين نتيجه رسيدند كه با وجود اين فاكتورها، مصرف نوشابه در بروز مشكلات رفتاري موثر است.
به گفته آنان كودكاني كه چهار بار يا بيش تر در روز نوشابه مصرف مي كنند دو برابر بيش از ديگر كودكان دعوا مي كنند و اشياي متعلق به ديگران را از بين مي برند. همچنين اين كودكان در مقايسه با كودكاني كه نوشابه نمي خورند از مشكلات روحي و رواني رنج مي برند و به بيماري هايي همچون در خود فرو رفتگي و افسردگي مبتلا مي شوند.
اين محققان براين باورند كه با افزايش تعداد وعده هاي مصرف نوشابه در كودكان، رفتارهاي پرخاشگرانه آن ها نيز افزايش مي يابد. هر چند اين مطالعه ماهيت دقيق ارتباط بين مصرف نوشابه و مشكلات رفتاري در كودكان را مشخص نمي كند اما با كاهش يا حذف اين نوشيدني مي توان مشكلات رفتاري را كاهش داد.

كوكاكولا و پپسي توانستند با تغييراتي كه در مواد تشكيل‌دهنده خود ايجاد كرده‌اند، برچسب سرطان‌زا بودن را از روي خود بردارند. آنها در واقع با كاهش 4- متيل‌ليميدازول كه در رنگ كارامل اين نوشابه‌ها وجود دارد، توانستند خود را از اتهام سرطان‌زا بودن تبرئه كنند. آنها اكنون معتقدند با تغييرات انجام شده ديگر براي کسي خطر سلامت ايجاد نمي‌كنند. 4- متيل‌ليميدازول در موش‌ها با سرطان مرتبط دانسته شده اما هنوز شواهدي در دست نيست كه براي انسان هم مضر باشد. اداره كل غذاوداروي آمريكا نيز اعلام كرده فردي كه مقدار زيادي پپسي يا كولا در روز مي‌نوشد با خطر سرطان مواجه مي‌شود زيرا مقادير فراواني از اين ماده سرطان‌زا را وارد بدن خود مي‌كند. حالا اين‌ دو كارخانه عظيم ادعا مي‌كنند تغييرات انجام شده در مواد تشكيل‌دهنده اين نوشابه‌ها آنها را بيشتر سلامت كرده و مصرف‌كنندگان نبايد نگراني‌اي بابت آن داشته باشند. البته كوكاكولا اظهار مي‌دارد تغييرات انجام شده تنها در كل ايالات متحده انجام مي‌پذيرد و روند توليد آن در اروپا تغييري نخواهد كرد.

براساس مطالعه جديد محققان، مصرف زياد از حد نوشيدني‌هاي بدون الکل با ابتلا به آسم و / يا بيماري‌هاي انسدادي مزمن ريوي (COPD) همراه است. در اين بررسي پژوهشگران در مصاحبه تلفني با بيش از 16 هزار فرد بالاي 16 سال در جنوب استراليا درباره مصرف نوشيدني‌هاي بدون الکل از آنها سوال کردند. اين نوشيدني‌ها شامل کوکا، ليموناد، آب معدني طعم‌دار و غيره بود. نتايج نشان مي‌دهد که يک نفر از هر 10 فرد بزرگسال روزانه بيش از نيم ليتر نوشابه مي‌نوشد و براين اساس، مقدار مصرف اين نوشيدني‌ها با افزايش شانس ابتلا به آسم و / يا بيماري‌هاي انسدادي مزمن ريوي همراه است. در واقع بين اين دو يک رابطه دوز ـ پاسخ وجود دارد، بدين معنا که هرچه بيشتر نوشيدني بدون الکل مصرف کنيد، شانس بيشتري را براي ابتلا به اين گروه از بيماري‌ها داريد. به گزارش سپید، در مجموع، 3/13 درصد از افراد مبتلا به آسم و 6/15 درصد از افراد مبتلا به COPD مصرف بيش از نيم ليتر از اين دسته از نوشيدني‌ها را در روز ذکر مي‌کردند. همچنين در اين مطالعه مشخص شد که نسبت خطر ابتلا به آسم و COPD در اين افراد در مقايسه با افرادي که نوشيدني‌هاي بدون الکل مصرف نمي‌کردند، به ترتيب 26/1 و 79/1 بوده است.

پزشكان آمريكايي در يك مطالعه جديد هشدار دادند مصرف دائمي نوشابه‌هاي رژيمي غيرالكلي خطر احتمالي سكته مغزي و حمله قلبي را به ميزان قابل توجهي افزايش مي‌دهد. ‌اين نوشابه‌ها در واقع موجب مرگ و نابودي عروق خوني مي‌شوند. دكتر هانا گاردنر و دستياران وي در دانشكده پزشكي ميلر در دانشگاه ميامي و دانشگاه كلمبيا با مطالعه روي 2 هزار و 564 شرت كننده در مطالعات انستيتو ملي سلامت آمريكا به اين نتايج دست يافته‌اند. به گزارش ایسنا، دكتر گاردنر تاكيد كرد اين در حالي است كه مصرف نوشابه‌هاي غيرالكلي معمولي و ملايم كه رژيمي نيستند در افزايش اين خطر تاثير ندارد و تهديدي براي سلامت عروق به حساب نمي‌آيد. شرح اين مطالعه در مجله طب داخلي عمومي منتشر شده است.

پس از اختلاف نظرهاي فراوان، بالاخره يک مطالعه‌ قدرتمند جديد نشان داده که بالا بودن سطح ادراري بيس‌فنول A با افزايش خطر ديابت همراه است. اين مطالعه با پيگيري 4000 آمريکايي بين سال‌هاي 8-2003 حاکي از آن بوده که سطوح ادراري بالاتر از 2/4 نانوگرم در ميلي‌ليتر اين ماده با شانس 13 درصدي ابتلا به ديابت (در مقايسه با شانس 8 درصدي براي سطوح پايين‌تر از 1/1 نانوگرم در ميلي‌ليتر) همراهي دارد. بيس‌فنول A معروف به BPA ماده‌اي شيميايي است که در ساخت ظروف و محفظه‌هاي پلاستيکي محکم و معروف‌تر از همه، در آستر داخلي قوطي‌هاي فلزي نوشابه به کار مي‌رود. بر اساس مطالعات حيواني، BPA مي‌تواند باعث ايجاد بعضي سرطان‌ها، بيماري قلبي و اختلالات تکامل مغزي در بچه‌هاي حيوانات شود. يک مطالعه قديمي‌تر در آمريکا نشان داده که اين ماده در خون 95 مردم اين کشور قابل شناسايي است.