پزشکی بالینی

محققان انگلیسی داروی جدیدی برای متوقف ساختن پیشرفت آرتروز ابداع کرده اند. آزمایشات اولیه بر روی حیوانات نشان داده است که این آمپول می تواند پیشرفت آرتروز را متوقف سازد. تحقیقات اولیه نشان می دهد که این داروی جدید یک نوع آنتی بادی است که با خود این بیماری و نه فقط علائم آن مبارزه می کند. آمپولABT-981 که بر اساس آنتی بادی های ناشی از سیستم ایمنی بدن ساخته شده است، بر روی یکی از مولفه های اصلی ابتلا به این بیماری یعنی ماده ای به نام Interleukin-1 یا IL-1 اثر می گذارد. 
IL-1 یک پیام رسان شیمیایی (سایتوکاین) برای سیستم ایمنی بدن است که در بروز التهاب نیز نقش دارد. تصور می شود که IL-1 در نتیجه پیشرفت آرتروز در اطراف مفصل جمع می شود و باعث بروز التهاب و صدمه به غضروف می شود؛ بنابراین IL-1 نقش مهمی در ابتلا به آرتروز دارد. همچنین تصور می شود کهIL-1 در افزایش میزان درد ناشی از آرتروز دخالت دارد.این آمپول که در منطقه مفصل تزریق می شود فعالیت سایتوکاین مضر را متوقف می کند.
آرتروز شایع ترین نوع آرتریت در انگلیس به شمار می رود.آرتروز یا استئوآرتریت (osteoarthritis) شایع ترین بیماری از دسته التهاب مفاصل است. در این بیماری غضروف مفصل صدمه دیده و کم کم از بین می رود؛ آرتروز ممکن است هر مفصلی را درگیر کند اما مفاصل بزرگ که وزن بدن را تحمل می کنند مثل مفاصل زانو و ران و ستون فقرات بیشتر در معرض ابتلا هستند. زانوها از آسیب پذیرترین مفاصلی هستند که تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرند بطوریکه از هر پنج بزرگسال بالای 45 سال یک نفر به درد زانوی ناشی از آرتروز مبتلا است. به گفته پزشکان علت بروز این بیماری هنوز مشخص نیست ولی چند عامل مانند افرایش سن،جنسیت و برخی از ناهنجاری های مادرزادی استخوانی را در ابتلا به این بیماری موثر می دانند.
آرتروز در زنان بیشتر از مردان بروز می کند ولی دلیل آن هنوز به درستی مشخص نشده است. همچنین این بیماری در افراد بالای 40 سال بیشتر دیده می شود. متاسفانه این بیماری با گذشت زمان بدتر می شود و هنوز درمان قطعی برای آن یافت نشده است اما با کمک برخی روش های درمانی می توان درد ناشی از این بیماری را کاهش داد و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشید. مسکن ها و فیزیوتراپی فقط می توانند علائم این بیماری را کنترل کنند اما نمی تواند از پیشرفت این بیماری جلوگیری کند.

شناسایی پروتئین‌های تحلیل برنده سلول‌های غضروفی می‌تواند به درمان بیماری التهاب مفاصل کمک کند. تیمی از محققان گروه ارتوپدی با بررسی روند عملکرد گلیکوبیولوژی (اهمیت بیولوژیکی زنجیره‌های قند در انواع سلول‌های بدن) در بیماری‌های ارتوپدی توانستند یک عامل مهم که در توسعه آرتروز نقشی اساسی دارد را کشف کنند. نتایج حاصل از این تحقیق ضمن بیان این که علت بیماری آرتروز از عوامل خطر شناخته شده مانند سن و صدمات قبلی هنوز نامشخص است، افزود: پروتئین‌هایی به نام لکتین در گلکتین‌های خاص (خانواده‌ای از لکتین‌ها) نقش مهمی در سایش دردناک و پارگی مفاصل ایفا می‌کنند. محققان با اشاره به یافته‌های این تحقیق اظهار کردند: گلکستین‌ها فرایندهای دژنراتیو التهابی در سلول‌های غضروفی را تنظیم می‌کنند و در غضروف‌هایی که سایش بیشتری پیدا کرده‌اند، تولید گلکتین‌ها بالاتر است. به گفته محققان، استئوآرتریت یا آرتروز، بیماری بسیار شایعی است که به ویژه تعداد زیادی از افراد مسن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و امید است یافته‌های این مطالعه بتواند در آینده منجر به درمان و یا پیش‌بینی بیماری آرتروز شود.

استئوآرتريت يک اختلال دژنراتيو شايع غضروف مفصل همراه با تغييرات هيپرتروفيک استخوان است. عوامل خطر شامل ژنتيک، جنس مونث، به دنبال تروما، سن بالا و چاقي است. تشخيص بر پايه شرح حال درد مفصلي تشديد يابنده با حرکت که مي‌تواند منجر به کاهش فعاليت‌هاي روزمره زندگي شود استوار است. گرافي ساده در تشخيص کمک کننده است اما آزمون‌هاي آزمايشگاهي معمولا کمک کننده نيست. درمان‌هاي دارويي بايد با استامينوفن شروع شود و در گام بعدي داروهاي NSAID افزوده شود. ورزش يک درمان کمکي مفيد در کاهش درد و ناتواني است. مکمل‌هاي گلوکزآمين و کندروايتين در استئوآرتريت‌هاي متوسط تا شديد هنگامي‌ که به صورت ترکيبي استفاده شود مي‌تواند مفيد باشد. تزريق داخل مفصلي کورتون کم هزينه و موجب بهبود کوتاه مدت (8-4 هفته) در تشديدهاي استئوآرتريت زانو مي‌شود در حالي که تزريق اسيد هيالورونيک گران‌تر بود، اما موجب بهبودي طولاني مدت علايم مي‌شود. تعويض کامل مفاصل هيپ، زانو يا شانه براي بيماراني که دردهاي مزمن مفصل و ناتواني مفصل علي‌رغم درمان دارويي حداکثر دارند توصيه مي‌شود.

طبق آخرين گزارش محققان انجمن روماتولوژي كانادا، خطر بيماري قلبي‌–‌عروقي در بيماران مبتلا به استئوآرتريت بيشتر است. در اين مطالعه 12هزار و 624 نفر مبتلا به استئوآرتريت با 61هزار و 131 فرد سالم تطابق داده شدند. در طول 13سال پيگيري، در هر 100نفر - سال از افراد موردمطالعه، 3/1 مورد بيماري قلبي‌–‌عروقي جديد رخ داد. آناليزهاي بيشتر نشان مي‌دهند كه افراد مبتلا به استئوآرتريت تا 19 درصد بيشتر به بيماري قلبي- عروقي مبتلا شده‌اند. اين ارتباط پس از تطابق‌هاي چندمتغيره از نظر عوامل مخدوش‌كننده مانند هيپرتانسيون، ديابت و موارد ديگر همچنان معني‌دار باقي ماند. وقتي محققان داده‌ها را از نظر جنس آناليز كردند، مردان زير 65 سال با 12 درصد خطر بيشتر و بالاي 65 سال با 13 درصد خطر بيشتر مواجه بودند، در حالي كه زنان زير 65 سال با 41درصد خطر بيشتر و زنان بالاي 65 سال با 27 درصد خطر بيشتر همراه بودند. علت زمينه‌اي اين امر مشخص نيست، شايد التهاب يك علت آن باشد، هر چند شواهدي در دست نيست كه از اين ارتباط حمايت كند.

پزشكان استراليايي تاكيد كردند شواهد روزافزون و معتبر نشان مي‌دهند مصرف مقادير اندكي از روغن ماهي به صورت روزانه دردهاي مفصلي را در مبتلايان به اوستئوآرتريت تسكين مي‌دهد. اين پزشكان در يك ارزيابي جديد و دو ساله نشان دادند كه روغن ماهي در كاهش درد و التهاب ناشي از عارضه اوستئوآرتريت (التهاب استخواني - مفصلي) مفيد است. به گزارش روزنامه ديلي ميل، گروهي از متخصصان از چندين دانشگاه و بيمارستان مختلف در استراليا و تاسماني با مطالعه روي 200 بيمار با ميانگين سني 60 سال به اين نتايج دست يافته‌اند. به گزارش ايسنا، آنها دريافتند افرادي كه دوز كمتري روغن ماهي مصرف مي‌كنند در مقايسه با بيماراني كه دوز بالاي اين مكمل را مي‌خورند، خيلي كمتر دچار درد زانو مي‌شوند. در اين گزارش تاييد شد كه دوز كمتر اين مكمل تاثير بهتري در كاهش درد زانو دارد.

محققان مركز پزشكي لانگون دريافتند كه تكنيك‌هاي پيشرفته MRI مي‌توانند تغييرات ظريفي را در ساختمان ميكروسكوپي غضروف مفصل تشخيص دهند و به پزشكان امكان مي‌دهند با اين ابزار تشخيصي، ماركرهاي كليدي را براي استئوآرتريت اوليه بيابند. با استفاده از اين تكنيك‌ها پزشكان مي‌توانند مديريت اين بيماري را از نوسازي احتمالي به حفظ طولاني‌مدت آن تغيير جهت دهند. محققان اين مطالعه مدعي هستند كه با اين پيشرفت و بهينه‌سازي تكنيك‌هاي MRI، دريچه جديدي به سوي درك درمان‌هاي ممكن آرتريت قبل از اينكه ساختار مفصلي آن تخريب‌شده و غيرقابل بازگشت باشد، گشوده است. امروزه تكنولوژي تصويربرداري حساسيت و قدرت كافي را براي تشخيص تغييرات دقيق و ظريف در کندروسيت‌ها و فيبرهاي كلاژن و مولكول‌هاي پروتئين كه غضروف مفصل را مي‌سازند، دارد و به اين ترتيب تغييرات اوليه را كه به نفع شروع استئوآرتريت است، نشان خواهند داد.

محققان روش جديدي را ابداع كرده‌اند كه به تشخيص سريع‌تر استئوآرتريت در مراحل اوليه كمك مي‌كند، به اين ترتيب تاخير انداختن در پيشرفت بيماري براي سال‌ها يا حتي توقف آن براي هميشه امكان‌پذير شده است. در اين روش تشخيصي که از اسکنر MRI استفاده مي‌شود، Stage‌هاي اوليه بيماري نيز تشخيص داده مي‌شود. اين روش dGEMRIC ناميده مي‌شود که در واقع همان MRI تاخيري تقويت شده با گادولينيوم غضروف است. به نظر مي‌رسد با اين روش گام بزرگي در تشخيص برداشته شده، اما مشکلي که باقي مي‌ماند، آنکه اين اندازه‌گيري تنها مي‌تواند در قسمت محدودي از غضروف انجام شود و هنوز روشي ابداع نشده که تمام غضروف را در يک بار اندازه‌گيري مورد بررسي قرار دهد. اميد است با حل تمام بي‌نظمي‌هاي موجود در تصاوير MRI، اين مشکل نيز حل شود. اين روش جديد هم در افراد سالم و هم در افراد مبتلا به استئوآرتريت آزموده شده و نتايج حاکي از آن هستند که اين بيماري اکنون مي‌تواند با روش‌هايي که قبلا امکان‌پذير نبود، پايش شود. محققان در تلاش هستند تا اين روش با آساني بيشتري در بالين پياده شود و در آينده پيشرفت بيشتري نيز داشته باشد.

تعداد زيادي از مکمل‌هاي غذايي در بيماران مبتلا به استئوآرتريت رواج يافته و حدود يک سوم اين بيماران از يک مکمل به قصد درمان بيماري خود استفاده کرده‌اند. مکمل‌هاي حاوي گلوکوزامين شايع‌ترين فرآورده‌هاي مورد مصرف در استئوآرتريت هستند. اغلب تحقيقات نشان مي‌دهند که گلوکوزامين سولفات مي‌تواند سبب بهبود درد ناشي از استئوآرتريت و همچنين کاهش پيشرفت بيماري در بيماران مبتلا به استئوآرتريت زانو شود، هرچند شواهد موجود کاملا قابل استناد نيست. همچنين به نظر مي‌رسد که کندرويتين سولفات علايم استئوآرتريت را کاهش مي‌دهد و اغلب در ترکيب با گلوکوزامين تجويز مي شود اما شواهد قابل اعتمادي وجود ندارد که نشان دهد درمان ترکيبي از درمان با هر يک از داروها به تنهايي اثربخش‌تر است. اس-آدنوزيل متيونين ممکن است درد را کاهش دهد اما هزينه بالا و عدم اطمينان از کيفيت مناسب فرآورده، مصرف آن را محدود مي‌کند. چندين مکمل ديگر براي درمان استئوآرتريت مورد توجه قرار گرفته‌اند نظير متيل سولفونيل متان، هارپاگوفيتوم پروکومبنس (پنجه شيطان)، کورکوما لونگا (زردچوبه) و زنجيبر آفيسينيال (زنجبيل)، اما درباره بي‌خطري و اثربخشي آن در درازمدت شواهد قابل اعتمادي در دست نيست.

PDF مقاله            HTML مقاله