پزشکی بالینی

تحقیقات صورت گرفته توسط محققان فنلاندی نشان می‌دهد، مادرانی که صاحب 10 فرزند یا بیشتر هستند، با کاهش چشمگیر خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان بویژه سرطان پستان روبرو هستند. در این مطالعه محققان دانشگاه هلسینکی 5000 زن فنلانی را که پیش از سال 2010 بیش از 10 بار زایمان کرده بودند، مورد بررسی قرار دادند. در طول یک دوره 30 ساله، تنها 656 مورد ابتلا به سرطان در بین این زنان گزارش شد که 200 مورد کمتر از میزان پیش‌بینی شده بر اساس نرخ سرطان در بین جمعیت عمومی فنلاند است. همچنین تعداد موارد جدید ابتلا به سرطان پستان و دیگر سرطان‌های زنان شامل تخمدان و آندومتر رحم حدود 50 درصد کمتر از زنان با تعداد زایمان کمتر از 10 فرزند است.
بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد، زنانی که صاحب 10 فرزند یا بیشتر هستند، در هنگام نخستین زایمان پنج سال جوانتر از میانگین سنی مادران فنلاندی بودند. محققان معتقدند که باردار شدن در سنین جوانی به محافظت از بدن در برابر سرطان پستان کمک می‌کند. در این مطالعه همچنین ارتباط بین داشتن 10 فرزند و کاهش خطر ابتلا به سرطان پوست و افزایش خطر سرطان تیروئید گزارش شد. 

مادران، قد جوان‌ترین فرزندانشان را کوتاهتر از آنچه هست، می‌پندارند. دانشمندان بر این باورند «توهم نوزاد» بدون در نظر گرفتن تعداد فرزندان یک مادر، وجود دارد. در مطالعات انجام‌ شده، مادران قد جوان‌ترین فرزندانشان را به اندازه 7.5 سانتی‌متر کوتاهتر می‌پنداشتند، درحالیکه درباه قد فرزندان بزرگترشان قضاوت دقیقی داشتند. دانشمندان معتقدند این موضوع یک مکانیسم سازگارانه برای بزرگ‌ کردن و حفاظت از آسیب‌پذیرترین فرزندان است.
محققان استرالیایی از 474 مادر خواستند تجربه یک تغییر ناگهانی در قد جوان‌ترین پسر یا دخترشان را بلافاصله پس از تولد یک نوزاد جدید به یاد آورند و بیش از دو سوم (70 درصد) آن‌ها چنین تجربه‌ای را بازگو کردند. این تغییر حسی در اصل با «نوزاد» قبلی (جوان‌ترین فرزند) خانواده مرتبط بود و مادران چنین تجربه‌ای را در خصوص تفاوت قدی دیگر فرزندانشان نداشتند. چنین موضوعی به این دلیل نیست که جوان‌ترین فرزندان در مقایسه با یک نوزاد تازه‌ به دنیا آمده، بزرگتر به نظر می‌رسیدند، بلکه به این خاطر رخ داد که والدین پیش از تولد نوزاد جدید، تمامی مدت تحت این توهم بودند که جوان‌ترین فرزندانشان کوچکتر از آنچه بودند، به نظر می‌رسیدند. با این حال، زمانی که نوزاد جدید متولد می‌شود، این طلسم می‌شکند و والدین، جوان‌ترین فرزندانشان را آن گونه می‌بینند که واقعا هستند.
محققان در این مطالعه از 70 مادر خواستند با گذاشتن علامتی بر روی دیوار، قد هر یک از فرزندانشان را تخمین بزنند و مشخص شد که مادرها به طور مداوم قد تنها فرزند یا جوان‌ترین فرزندشان (بین دو تا شش سال) را کمتر می‌گفتند. با این حال، بسیاری از آن‌ها در تخمین‌ زدن قد فرزندان بزرگترشان و اشیای روزانه مانند وان حمام، عملکرد خوبی داشتند. جوردی کاوفمن، رهبر ارشد این مطالعه از دانشگاه صنعتی سوینبورن، گفت: تحقیقات ما نشان می‌دهد چرا «نوزاد خانواده» هرگز از این عنوان فرار نمی‌کند، زیرا برای والدین، کوچکترین فرزند خانواده همواره «نوزاد» و کوچک است.

خوب غذاخوردن، خوب خوابیدن و ورزش کردن ممکن است قلب افراد را جوان نگه دارد، اما انتقال ژن جهش یافته مادر به فرزند سرعت روند پیری را مشخص می‌کند. پیری با بروز انواع بیماری‌های مرتبط و تغییر ظاهر جسمانی با سرعت متفاوت در افراد مختلف نمایان می‌شود. در گذشته دانشمندان آسیب‌های وارد شده به سلول‌ها در طول زندگی را علت این امر می‌دانستند، اما آن زمان تاثیر وراثت بر این روند به طور دقیق مورد بررسی قرار نگرفته بود.
در حال حاضر محققان موسسه کارولینسکا در سوئد و موسسه زیست‌شناسی پیری ماکس پلانک در آلمان دریافتند آسیب DNA در میتوکندری که معروف به موتورخانه سلول، مکانی که مواد قندی را به انرژی مصرفی تبدیل می‌کند تا حدودی سرعت روند پیری در موش‌های آزمایشگاهی را کنترل می‌کند. DNA میتوکندری فقط شامل ژن‌های انتقال یافته از مادر است. نیلز گوران لارسون، محقق این تحقیق از موسسه ماکس پلانک اظهار کرد: در گذشته اثبات شد آسیب وارده به میتوکندری موجب پیری در حیوانات می‌شود، اما درحال حاضردریافتیم این آسیب‌ها از زمان تولد موجود و از مادر به فرزند انتقال یافته ‌است.
DNA میتوکندری با آنچه در هسته سلول از والدین به فرزند انتقال یافته متفاوت است و با گذشت زمان آسیب می‌بیند و انرژی تولیدی سلول‌ها به تدریج غیرفعال شده و پیری آشکارمی‌شود. این تیم تحقیقاتی دریافتند افزایش میزان آسیب در موش‌ها با کاهش میزان آمادگی جسمانی مرتبط است. وی افزود: با وجود اینکه این نتایج برسرعت روند پیری در انسان نیز دلالت می‌کند، اما نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه است. نتایج این تحقیق در نشریه Nature منتشر شده است.

مطالعات صورت گرفته توسط پژوهشگران فنلاندی نشان می دهد، میانگین عمر مادرانی که دارای چندین فرزند پسر هستند، 8.5 ماه کمتر از مادران دختردار است. جنسیت کودک هیچ تأثیری بر طول عمر پدر ندارد؛ بنابراین بدون در نظر گرفتن وضعیت مالی یا موقعیت اجتماعی، یک علت بیولوژیک بر طول عمر مادران پسردار تأثیر می‌گذارد. یکی از فرضیه های مطرح در این خصوص، افزایش سطح تستوسترون در خون مادران دارای جنین پسر است و همین مسأله باعث تضعیف سیستم ایمنی می‌شود؛ پسران سریعتر در رحم رشد می کنند و حمل آنها دشوارتر از دختران است که فشار بیشتری به بدن وارد می کند.
پژوهشگران دانشگاه تورکو به سرپرستی دکتر «سامولی هله» با استفاده از داده های ثبت شده در کلیساهای فنلاند طی قرن 17 تا 20 میلادی، اطلاعات زاد و ولد 11 هزار مادر را مورد بررسی قرار دادند. اکثر این مادران از طبقه کشاورز و فاقد دسترسی به سیستم تنظیم خانواده مدرن و مراقبت های پزشکی بودند. نتایج بدست آمده نشان می دهد، عمر مادران دارای شش فرزند پسر پس از زایمان آخرین فرزند 32.4 سال بوده است، درحالیکه مادران دختر دار 33.1 سال پس از تولد آخرین فرزند عمر کرده بودند؛ بر این اساس هرچه تعداد پسران بیشتر باشد، عمر مادران کوتاه‌تر می‌شود. دکتر «هله» خاطر نشان می کند، دلایل فرهنگی و اجتماعی نیز می تواند در این زمینه دخیل باشد، ازجمله حمایت های روحی و عاطفی دختران از مادر، نقش موثری در افزایش طول عمر ایفا می کند. نتایج این تحقیق در مجله انجمن سلطنتی Biology Letters منتشر شده است.

برگزار کننده: دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی قزوین
زمان برگزاری: ۲۴ الی ۲۵ بهمن ۱۳۹۱
ارسال خلاصه مقالات: ۳۰/۹/۱۳۹۱
محل برگزاری: قزوین، سالن آمفی تئاتر دانشگاه علوم پزشکی قزوین

سایت همایش

«بوسه مادر» یک روش بی‌خطر و موثر برای خارج کردن اشیاء از حفره‌های بینی کودکان محسوب می‌شود. گیر کردن اشیاء کوچکی مانند دکمه، مهره‌های کوچک، دانه‌ها، سنگ، دستمال کاغذی یا تکه‌های غذا در بینی کودک یکی از بزرگترین گرفتاری‌های والدین است که در برخی موارد حتی منجر به انجام اعمال جراحی می‌شود. تیم تحقیقاتی مرکز پزشکی Buxted انگلیس به سرپرستی دکتر «استفانی کوک»، هشت تحقیق مختلف شامل روش‌های بکار رفته برای خارج کردن اشیاء از بینی کودکان را مورد بررسی مجدد قرار دادند.
این مطالعات شامل 154 مورد گیر کردن اشیاء خارجی در حفره بینی کودکان یک تا هشت ساله بود که در 93 مورد روش «بوسه مادر» موثر واقع شده است. این روش نخستین بار در سال 1965 میلادی توسط پزشک عمومی به نام «ولادیمیر سیتوبور» مطرح شد. روش «بوسه مادر» توسط پرستاران و کادر پزشکی قابل انجام بوده و می‌تواند در فواصل زمانی مختلف تکرار شود و در صورت عدم نتیجه بخش بودن می‌توان از روش‌های دیگر استفاده کرد.
در این روش دهان بر روی دهان باز کودک قرار داده شده و حفره بینی کودک با انگشت نگه داشته می‌شود؛ با ورود فشار هوا به داخل دهان و عبور از مجاری بینی، شیئ با فشار از داخل حفره به خارج پرتاب می‌شود. روش «بوسه مادر» برای خارج کردن اشیائی که حفره بینی را کاملا مسدود می‌کنند بسیار موثرتر از مواردی است که امکان رد و بدل شدن هوا وجود دارد. خطر اصلی در این روش امکان صدمه دیدن پرده گوش یا راه‌های هوایی در اثر افزایش ناگهانی فشار هوا است، اگرچه هیچ موردی از بروز این صدمات در تحقیقات گزارش نشده است.
محققان توصیه می‌کنند که با توجه به ترس کودکان در سنین کم از روش‌های غیر معمول، باید پیش از انجام این کار به کودک آگاهی و اطمینان لازم داده شود. «بوسه مادر» یک روش بی‌خطر و موثر در خط اول درمان برای خارج کردن یک شیئ از حفره بینی کودک محسوب می‌شود که می‌تواند از روش‌های تهاجمی مانند استفاده از قلاب، فورسپس (انبر دستی) یا مکنده و در برخی موارد نیاز به بیهوشی عمومی جلوگیری کند.

براساس نتایج تحقیقات جدید جنین مادرانی كه در سه ماه نخست بارداری تحت استرس قرار دارند، دچار كمبود آهن می شود واین امر موجب بروز مشكلات فیزیكی و مغزی در نوزاد خواهد شد. نتایج این تحقیقات در نشست سالانه انجمن های دانشگاهی طب كودكان در بوستون ارایه شده است. آهن نقش مهمی در رشد سیستم های بدن به ویژه مغز ایفا می كند. كمبود آهن در بدن مادر، دیابت مادر، سیگار كشیدن مادر در طول بارداری و چند قلویی از جمله عواملی هستند كه موجب پایین آمدن میزان آهن در خون جنین می شوند.
این تحقیق كه توسط پژوهشگران دانشگاه میشیگان انجام شده، نخستین مطالعه بر روی انسان است كه نشان می دهد استرس مادر در اوایل بارداری نیز می تواند سطح آهن را در بدن جنین كاهش دهد و یك عامل خطر محسوب شود. محققان دراین بررسی مادران باردار را مورد مطالعه قرار دادند. مادران گروه استرس، در سه ماه نخست بارداری در منطقه پراسترسی زندگی می كردند. مادران گروه كنترل در همین منطقه زندگی می كردند اما سه تا چهارماه پس از برقراری آرامش در آن منطقه، باردار شدند.
محققان، این مادران را از نظر افسردگی ، اضطراب و میزان استرس در طول بارداری مورد تحقیق قرار دادند. در این تحقیق دانشمندان میزان آهن خون بند ناف به دست آمده از نوزادان را بررسی كردند. نتایج این تحقیق نشان داد كه میزان آهن خون 63 نوزاد مادران گروه استرس به طور چشمگیری كمتر از 77 نوزاد گروه كنترل بود. پزشكان تاكید دارند زنان باردار باید مراقب وضعیت سلامت تغذیه ، میزان استرس و وضعیت روحی خود باشند، چرا كه این عوامل سلامت نوزاد آنها را به طور مستقیم تحت تاثیر قرار می دهد.

طبق آخرين تحقيقات، زناني كه چاق بوده و در طول بارداري مبتلا به ديابت يا پرفشاري‌خون هستند، 60 درصد بيشتر احتمال دارد كودكان مبتلا به اوتيسم به دنيا آورند. با توجه به اينکه اين مطالعه بيان مي‌كند رابطه‌اي ميان سلامت مادر در دوران بارداري و اوتيسم وجود دارد، مهم است يادآوري شود كه ما واقعا نمي‌توانيم اين رابطه را علت و معلولي توجيه كنيم، اما بايد توجه داشته باشيم شرايط فوق مي‌توانند خطر عوارض بارداري را افزايش دهند، بنابراين رعايت اصول يك زندگي سالم كه شرايط بارداري را ارتقا بخشد، مي‌تواند به داشتن يك كودك سالم هم بينجامد. به گزارش سپید، در اين مطالعه بيش از هزار كودك 2 تا 5 سال موردارزيابي قرار گرفتند كه از اين تعداد 517 كودك مبتلا به اوتيسم بودند و 172 نفر ديگر هم اختلالات تكاملي داشتند. زناني كه چاق بودند يا در دوران بارداري ديابت يا پرفشاري خون داشتند، با 60 درصد احتمال بيشتر در داشتن كودكي مبتلا به اوتيسم مواجه بودند. همچنين با احتمال 2 برابر بيشتر كودكي با اختلالات تكاملي به دنيا آورده بودند. بنابراين به نظر مي‌رسد چاقي برجسته‌ترين خطر در گروه مبتلايان به اوتيسم باشد و جاي تعجب نيست كه بهبود شرايط مادر در دوران بارداري مي‌تواند سلامت آينده نوزاد را تحت‌تاثير قرار دهد.

گروهي از متخصصان اعصاب و روانپزشكان در يك آزمايش جديد دريافته‌اند كه مادر شدن، توام با مجموعه‌اي از رفتارهاي جديد است كه حداقل بخشي از اين رفتارها ناشي از تغييرات در كاركرد مغز هستند. اين متخصصان روي رفتارهاي گروهي از موش‌هاي مادر و فعاليت نورون‌هاي بخش شنوايي قشر مخ در اين موش‌ها آزمايش كردند. آنها مي‌گويند: بخش ابتدايي شنوايي در قشر مخ به عنوان منطقه‌اي شناخته شده است كه تغييرات كاركردي را در واكنش به ورودي‌هاي حسي از محيط اطراف در كنترل دارد.
به گزارش يونايتدپرس، اين مطالعه كه به تفصيل در مجله «نورون» منتشر شده نشان داد: فرآيندهاي شنوايي و بويايي در موش‌هاي مادر بلافاصله پس از زايمان به طرز شگفت‌انگيزي تغيير مي‌كنند كه حاصل آن، تعامل بهتر با نوزاد است. به اين ترتيب موش مادر نسبت به صداها و واكنش‌هاي فرزند جديد خود، حساس‌تر مي‌شود. 

پزشکان مي‌دانند که تغذيه با شير مادر براي سلامت نوزادان در کشور‌هاي در حال توسعه امري حياتي است، ولي ممکن است نسبت به مزاياي بالقوه درازمدت آن براي سلامت مادران و کودکان به ويژه در ارتباط با چاقي، فشارخون، کلسترول و سرطان در کشورهاي توسعه‌يافته آگاهي کمتري داشته باشند. سازمان جهاني بهداشت (WHO) توصيه مي‌کند که در 6 ماه اول تغذيه به صورت انحصاري با شير مادر (تنها شيرمادر بدون آب، ساير مايعات يا مواد جامد) انجام شود و سپس براي 2 سال يا بيشتر تغذيه با شيرمادر به همراه تغذيه تکميلي ادامه يابد. مقامات مسوول در کشور انگستان اين توصيه را پذيرفته‌اند، ولي اين امر چالش عظيمي را پيش روي کشورهايي نظير انگلستان و ايالات متحده قرار مي‌‌دهد، زيرا دهه‌ها در اين کشورها ميزان تغذيه با شير مادر پايين بوده است و به نظر مي‌رسد مقاومت به چنين تغييري قابل توجه باشد. در اين مقاله مروري، ما با در نظر داشتن بستر جهاني موضوع، عمدتا بر کشورهاي توسعه‌يافته تمرکز خواهيم کرد. در اينجا شواهد آثار سودمند تغذيه با شير مادر بر سلامت خلاصه گرديده‌ است، درباره اپيدميولوژي بحث شده است و يک راهنمايي عملي براي اداره و درمان مشکلات ناشي از تغذيه با شير مادر ارايه شده است. پيشرفت‌هاي جديد در نمودارهاي رشد نوزاد و مناقشات فعلي درباره HIV و شير مادر اهدايي مورد تاکيد قرار گرفته است.
شيرخشک صرفا يک غذاست در صورتي که شيرمادر يک مايع مغذي زنده پيچيده، حاوي آنتي‌بادي‌ها، آنزيم‌ها و هورمون‌هاست که همگي آنها براي سلامت سودمند هستند. علاوه بر اين، برخي از روش‌هاي دادن شيرخشک، کودک را در معرض خطرات جدي ابتلا به عفونت قرار مي‌دهد. دريافت زودهنگام آغوز (کلستروم) که غني از آنتي‌بادي است، اهميت ويژه‌اي در کشورهاي در حال توسعه دارد و حجم اندک آغوز به پيشگيري از فزون‌باري کليوي در هنگامي که کودک در حال تنظيم تعادل مايعات بدن خود است کمک مي‌نمايد.

PDF متن کامل مقاله            HTML متن کامل مقاله