پزشکی بالینی

محققان برای پیشگیری از بی‌خوابی شبانه افرادی که از سرویس بهداشتی استفاده می‌کنند، یک دستشویی پیشرفته مجهز به لامپ‌های ال‌ای‌دی را طراحی کرده‌اند. اغلب افرادی که هنگام شب مجبور به استفاده از دستشویی هستند، بدلیل روشن کردن لامپ دچار بی‌خوابی می‌شوند. محققان شرکت Kohler برای حل این مشکل دستشویی طراحی کرده‌اند که از چند رشته لامپ ال‌ای‌دی برای تأمین روشنایی محیط بدون ایجاد اختلال در خواب افراد استفاده می‌کند؛ خط نوری در لبه و پشت کاسه دستشویی علاوه بر روشن کردن محیط، باعث هدایت دقیق فرد به سمت دستشویی می‌شود.
این دستشویی مجهز به لامپ ال‌ای‌دی، برای کودکان و افرادی که دچار مثانه ضعیف بوده و در طول شب چندین بار از دستشویی استفاده می‌کنند،‌ بسیار مفید بوده و موجب بی‌خوابی فرد نمی‌شود. چهار باتری قلمی به مدت هفت ساعت در طول شب انرژی مورد نیاز لامپ‌های ال‌ای‌دی را تأمین می‌کنند. محققان هشدار می‌دهند که قرار گرفتن در معرض منبع‌های نوری مختلف در هنگام شب باعث بروز اختلال در خواب می‌شود؛ نور متصاعد شده از صفحه نمایش ال‌ای‌دی تلفن همراه یا تبلت نیز یکی از عوامل اصلی بی‌خوابی شبانگاهی محسوب می‌شود. این نور باعث توقف تولید هورمون ملانین می‌شود که به نور پاسخ داده و باعث ایجاد حس خواب‌آلودگی یا بی‌خوابی می‌شود؛ بهترین فاصله برای قرار گرفتن دستگاه از صورت فاصله 30 سانتی‌متری است. 

این کنفرانس در تاریخ ۲۸ فروردین ۱۳۹۳ توسط دانشگاه علوم پزشکی شیراز در هتل پارس شیراز برگزار خواهد شد. مباحث این کنفرانس شامل پاتوژنز بی خوابی، عوارض بی خوابی، درمان بی خوابی در بیماریهای مختلف می باشد.

اطلاعات بیشتر

اختلال و يا كمبود خواب در زنان به پيري زودرس و آسيب پذيري پوست منجر مي شود. دكتر الما بارون سرپرست محققان بيمارستان دانشگاهي مركز پزشكي كيس در كلولند در اسكاتلند گفت: پوست به عنوان محافظي از بدن در برابر آسيب‌هاي خارجي همچون سموم موجود در محيط و آسيب‌هاي ناشي از قرار گيري در معرض نور خورشيد محافظت مي‌كند. وي افزود: پيش از اين مطالعات ارتباط ميان اختلالات مزمن خواب با مشكلات سلامتي مانند چاقي مفرط، ديابت، سرطان و آسيب به سيستم دفاعي بدن را نشان داده بودند.
مطالعه حاضر براي اولين بار به تاثيرات خواب ناكافي بر سلامت پوست و تسريع روند پير شدن پوست پرداخته است. محققان در اين مطالعه پرونده پزشكي ۶۰ زن ۳۰ تا ۴۹ ساله را مورد بررسي قرار دادند ؛ نيمي از اين زنان با اختلال و كمبود خواب درگير بودند. بارون گفت: علائم تسريع روند پير شدن پوست مانند خطوط عميق، رنگ‌دانه‌هاي غير معمول، شل شدن پوست و كاهش قابليت ارتجاعي آن در افرادي كه از خواب كافي و مناسب بي بهره بودند بيشتر به چشم مي‌خورد. همچنين ۴۴ درصد از افرادي كه خواب مناسب نداشتند از چاقي مفرط رنج مي‌بردند و اين در حالي است كه نرخ چاقي در افراد با خواب مناسب حدود ۲۳ درصد بود.

بي‌خوابي يک شکايت شايع است که مي‌تواند به صورت مستقل يا همراه با يک اختلال طبي (مثل درد) يا رواني (مثل افسردگي) ديگر بروز کند و البته در هر دو صورت هم نياز به درمان خاص خود دارد. از ميان گزينه‌هاي درماني مختلف، بهترين شواهد تجربي موجود از منفعت آگونيست‌هاي گيرنده بنزوديازپين‌ (BzRAها) و درمان شناختي- رفتاري (CBT) حمايت مي‌کنند. BzRAها به سهولت قابل دسترسي و در درمان کوتاه‌مدت بي‌خوابي موثر هستند ولي شواهد مربوط به کارآمدي طولاني‌مدت آن‌ها اندک است؛ همچنين به طور کلي اکثر داروهاي خواب‌آور با عوارض جانبي احتمالي همراه هستند. CBT يک جايگزين موثر براي درمان بي‌خوابي مزمن به شمار مي‌آيد. اين روش وقت‌گيرتر از درمان دارويي است ولي باعث بهبود پايدار وضعيت خواب در طولاني‌مدت مي‌شود و پذيرش مناسبي از سوي بيماران دارد. با اين که CBT در اکثر شرايط باليني به سهولت قابل دسترسي نيست ولي دسترسي و ارايه آن با استفاده از روش‌هاي ابتکاري از قبيل مشاوره تلفني، گروه‌درماني و رويکردهاي خودياري (self- help) تسهيل مي‌شود. درمان ترکيبي با دارو و CBT مي‌تواند سبب بهينه‌سازي پيامدها گردد؛ هرچند که شواهد موجود براي راهنمايي پزشکان در تعيين بهترين روش ترکيب اين رويکردها، اندک هستند.

PDF متن کامل مقاله               HTML متن کامل مقاله

محققان کانادایی دریافتند که خواب ناکافی در دوران جوانی خطر بیماری‌های قلبی را در سنین بزرگسالی افزایش می‌دهد. دکتر "نارنگ" سرپرست این پژوهش از بیمارستان کودکان تورنتو می‌گوید: "طی این پژوهش رابطه‌ای را بین اختلالات خواب و خطر بیماری‌های قلبی و عروقی در جوانان پیدا کرده‌ایم که بی‌ارتباط با سطوح بالای کلسترول خون، فشار خون و افزایش شاخص توده بدنی نیست. این یافته‌ها از این حیث حائز اهمیت است که شیوع بی‌خوابی در بین جوانان بسیار شایع است و به همین سبب است که عوامل خطرساز بیماری‌های قلبی و عروقی از سنین پایین تا بزرگسالی ادامه خواهد یافت".
تقریبا 20 درصد از جوانان دچار مشکلات چشمگیر مرتبط با خواب مانند اختلالات خواب و بی‌خوابی هستند. اختلالات خواب شامل حالاتی نظیر از خواب برخاستن مکرر در طول شب، برخاستن بسیار زود از خواب، ناتوانی در به خواب رفتن طی 30 دقیقه، بی‌قراری و رویاهای بد می‌شود. طی این مطالعه، محققان چهار هزار و 104 جوان را از نظر رابطه احتمالی بین خواب و شاخص‌های خطر بیماری‌های قلبی و عروقی مانند سطوح بالای کلسترول، فشار خون و شاخص توده بدنی بالا و رژیم غذایی ضعیف مورد بررسی قرار دادند. شرکت‌کنندگان در اين پژوهش، به‌طور میانگین 7.9 ساعت در شب‌های هفته و 9.4 ساعت در تعطیلات آخر هفته خوابیدند. تقریبا 20 درصد از این افراد از کیفیت بد خواب خود در روزهای عادی خبر دادند و 10 درصد نیز بد خوابی خود را طی تعطیلات آخر هفته گزارش دادند. 5.9 درصد از افراد شرکت‌کننده نیز با استفاده از دارو به خواب می‌رفتند. محققان با جمع آوری اطلاعات و داده‌های شاخص توده بدنی، سطوح فشار خون و کلسترول، خطر و پیشینه بیماری‌های قلبی و عروقی را مورد بررسی قرار دادند.
افرادی که غذاهای سرخ شده، نوشیدنی‌های شیرین و کافئین‌دار و شکلات‌های شیرین مصرف می‌کردند، کمتر به ورزش می‌پرداختند و وقت بیشتری را پشت نمایشگرها سپری می‌کردند و بالطبع، تجربه اختلال خواب بیشتری را داشتند. هر امتیاز بالا در بروز اختلال خواب با سطح بالای کلسترول و شاخص توده بدنی، سایز دور کمر بیشتر، فشار خون بالاتر و خطر افزایش فشار خون مرتبط بود. خواب کوتاه مدت با شاخص توده بدنی و سایز دور کمر زیادتر، مرتبط بود اما گزارشی مبنی بر رابطه‌ای بین خواب کوتاه مدت و سطوح بالای کلسترول و فشار خون داده نشد.
دکتر "برایان مک کریندل" از بیمارستان کودکان تورنتو در رابطه با نتایج این پژوهش عنوان داشته است: " علاوه بر خطرهای ذکر شده، تحقیقات پیشین نشان داده است که خواب ناکافی به‌طور منفی بر کارآرایی کودکان در مدرسه تاثیر می‌گذارد. والدین باید جذب کافئین، زمان خواب و محیط خواب کودکان را از نظر وجود انواع نمایشگرها (تلویزیون، کامپیوتر و...) مورد بررسی قرار دهند. بر اساس این گزارش، شواهد آشکاری در مضرت خواب ناکافی و تاثیر آن بر وقوع بیماری‌های قلبی و عروقی در بزرگسالان وجود دارد. یافته‌های جدید این پژوهش نشان می‌دهد که اختلالات خواب در سنین جوانی می‌تواند به‌طور قابل توجهی خطر بیماری‌های قلبی و عروقی را در بزرگسالی تحت تاثیر قرار دهد، بنابراین تلاش‌ها در بهبود عادات خواب دوران جوانی می‌تواند در جلوگیری از بروز بیماری‌های قلبی و عروقی در بزرگسالی موثر واقع شود. این پژوهش در مجله انجمن پزشکی کانادا "CMAJ"منتشر شده است.

نتایج پژوهشی جدید حاکی از آن است که بي‌خوابی باعث ضعف و اختلال عملکرد ناحیه‌‌ای از مغز می‌شود که انتخاب غذاها را بر عهده دارد. پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا به منظور انجام این پژوهش، 23 نفر از افراد سالم را طی دو آزمایش جداگانه از نظر اختلالات خواب و تاثیر آن بر انتخاب غذای آنان مورد بررسی قرار دادند. نتایج این بررسی که طی انجام MRI (تصویرسازی تشدید مغناطیسی) مغز به دست آمد، حاکی از آن بود كه بی‌خوابی بطور قابل توجهی باعث اختلال فعالیت مغز در لوب جلویی می‌شود که در کنترل رفتار و انجام انتخاب‌های پیچیده مغز نقش حیاتی را بر عهده دارد. در مورد این تحقيق، بی‌خوابی منجر به انتخاب‌های غلط غذایی شد که در نتیجه آن غذاهای خوشمزه که اغلب ناسالم و پركالري است، به جای غذاهای سالم انتخاب شد.
به گزارش ایسنا، طي اين پژوهش، محققان دريافتند كه هنگام خواب آسوده و بموقع، مغز به طور كارآمدي فعاليت‌هاي مربوط به لوب جلويي را پوشش مي‌دهد و در نتيجه اين امر، انتخاب غذاها به بهترين وجه ممكن صورت مي‌‌‌‌گيرد. به گفته «استفانی گریر»، سرپرست این پژوهش، اختلال در لوب جلویی که محل گردآوری اطلاعات مرتبط با انتخاب غذا‌های سالم است، منشا چاقی ناشی از بیخوابی است. اين اولين پ‍ژوهش در نوع خود است كه علت رابطه چاقي و اختلالات خواب را آشكار كرده است، چرا كه پژوهش‌هاي پيشين تنها، رابطه علت و معلولي اين دو مولفه را بدون ذكر دليل گزارش كرده بودند. این یافته علمی، طی كنفرانس پژوهشي «خواب» در بوستون آمریکا مطرح شده است.

سازمان غذا و داروي آمريکا در تاریخ ۲۳ نوامبر ۲۰۱۱ قرص‌هاي زيرزباني زولپيدم تارتارات با نام تجاري اينترمزو(Intermezzo) را براي درمان بي‌خوابي از نوعي که با بيدار‌شدن در نيمه‌هاي شب همراه است مورد تاييد قرار داده است. اين اولين بار است که اين سازمان دارويي را براي چنين اختلالي مورد تاييد قرار مي‌دهد. اينترمزو فقط بايد در شرايطي تجويز شود که فرد مي‌تواند حداقل 4 ساعت ديگر در تختخواب باقي بماند. داروي مذکور را نبايد همراه با داروهاي ديگر کمکي خواب تجويز کرد. ماده موثر موجود در اينترمزو، زولپيدم تارتارات، اولين بار در سال 1992 با نام تجاري آمبين(Ambien) موردتاييد سازمان غذا و داروي آمريکا قرارگرفت. به گفته کارشناسFDA، قرص‌هاي جديد گزينه کم خطرتري در مقايسه با مصرف دوز ثانويه زولپيدم است. اينترمزو همان فرمولاسيون زولپيدم با دوز اندک است. دوز توصيه شده و حداکثر دوز زولپيدم 1/75 ميلي‌گرم در زنان و 3/5 ميلي‌گرم در مردان است که شبي يک عدد قرص مصرف مي‌شود. دوز توصيه شده دارو در زنان پايين‌تر است زيرا کليرانس زولپيدم در زنان در مقايسه با مردان با سرعت کمتري انجام مي‌شود.
تاييد اينترمزو توسط سازمان غذا و داروي آمريکا پس از دوبار رد آن در 2009 و سپس ژولاي 2011 به دليل ناکافي بودن شواهد در زمينه ايمني دارو انجام شد. FDA نگران عوارض احتمالي دارو در روز بعد از مصرف آن از جمله مشکلات حين رانندگي است. FDA مي‌گويد اينترمزو فقط در صورتي بايد مصرف شود که بيماران حداقل 4 ساعت ديگر زمان براي خوابيدن دارند.
اينترمزو در دو مطالعه باليني با شرکت بيش از 370 بيمار مورد بررسي قرارگرفت. بيماران دريافت‌کننده اينترمزو در مقايسه با مصرف‌کنندگان دارونما يا قرص شکر، سريع به خواب‌رفتند. شايع‌ترين عوارض جانبي مشاهده‌شده در اين دو مطالعه عبارت بودند از سردرد، تهوع و ضعف. البته اينترمزو ممکن است همانند هر داروي خواب ديگري عوارض جانبي جدي ايجاد کند؛ از جمله بيرون آمدن از تختخواب بدون بيداري کامل، انجام فعاليتي بدون آگاهي و به خاطر آوردن آن. فعاليت‌هايي که تحت‌تاثير داروهاي درمانگر بي‌خوابي انجام مي‌شوند عبارتند از رانندگي، طبخ و صرف غذا، مکالمه تلفني و خواب گردي(بدون هوشياري فرد در آن لحظه يا به يادآوردن آن در روز بعد.) بي‌خوابي شرايطي است که طي آن شخصي در به خواب‌رفتن يا ادامه خواب با مشکل روبروست. بي‌خوابي ممکن است با توجه به تعداد دفعات تجربه آن و نيز طول مدت بي‌خوابي، خفيف يا شديد باشد. از جمله عوارض بي‌خوابي شبانه، خواب آلودگي و فقدان انرژي در طول روز است. همچنين بي‌خوابي شبانه باعث اضطراب، افسردگي و تحريک پذيري در فرد مي‌شود. مبتلايان به بي‌خوابي شبانه ممکن است در تمرکز، يادگيري و حافظه دچار مشکل باشند.

نداشتن خواب راحت در طول شب با مشكل‌هاي عمده سلامت همچون پرفشاري خون و حتي مرگ زودرس همراه است و اکنون نيز مطالعه‌هاي متعدد حاكي از آن هستند كه بي‌خوابي براي هر فرد آمريكايي كه شاغل باشد، هزينه‌اي معادل 2280 هزار دلار در هر سال بر جاي مي‌گذارد كه با احتساب همه افراد شاغل در كل كشور آمريكا، اين عدد به 2/63 ميليارد دلار در سال خواهد رسيد. در اين مطالعه از 7 هزار و 428 كارمند تما‌م‌وقت، سوال‌هايي شد كه شامل ارتباط ميان عادت‌هاي خواب و عملكرد كاري آنها بوده است. در نهايت داده‌ها حاكي از آن بودند كه بي‌خوابي به‌طور قابل توجهي از بهره‌وري افراد شاغل مي‌كاهد. اين مشكلي است كه به كشور آمريكا محدود نمي‌شود بلكه در تمام دنيا وجود دارد. در واقع افراد شاغل كار خود را به خاطر بي‌خوابي از دست نمي‌دهند، بلكه آن را كمتر انجام مي‌دهند زيرا خسته هستند. لازم به ذکر است در اقتصاد مبتني بر اطلاعات، يافتن شرايطي همچون بي‌خوابي كه اثري اينچنين بزرگ بر بهره‌وري داشته باشد، كمتر امكان‌پذير است.

تخمين‌زده مي‌شود که بي‌خوابي مزمن، 10 آمريکايي‌ها را مبتلا مي‌سازد. بي‌خوابي گذرا مي‌تواند حدود 30 جمعيت را مبتلا کند. بين 69 - 50 از بيماران تحت درمان طبي، معيارهاي تشخيصي بي‌خوابي را پر مي‌کنند. اغلب بيماران، خودشان اختلالات خواب را مطرح مي‌کنند. مشکلات مربوط به خواب با پرسش‌هاي دقيق، معاينه باليني متمرکز و در صورت لزوم، بررسي‌هاي آزمايشگاهي مشخص مي‌شوند. عادات خوابيدن و بيدار شدن از خواب پريدن، علايم روزانه، بيماري‌هاي همزمان طبي و رواني، داروها و عادات زندگي مرتبط با بي‌خوابي را بايد مورد ارزيابي قرار داد. علايم حياتي و معاينات سر و گردن، قلب، ريه‌ها، اندام‌ها و معاينه عصبي براي تشخيص بيماري‌هاي طبي و هرگونه اختلالات خواب که فرد را مستعد بي‌خوابي مي‌کنند (از جمله آپنه خواب و مشکلات راه‌هاي هوايي فوقاني) ضرورت دارند. پرسشنامه‌ها و چک ليست‌هاي مربوط به خواب هم مفيد هستند. ارجاع به يک متخصص خواب به جهت پلي‌سومنوگرافي را مي‌توان در صورت شک به آپنه خواب، خواب آلودگي مفرط در طول روز و يا عدم پاسخدهي به درمان‌هاي رفتاري يا دارويي اوليه مدنظر قرار داد.
معيارهاي بي‌خوابي که در ويرايش دوم طبقه‌بندي بين‌المللي اختلالات خواب (2-ICSD) آورده شده‌اند، شامل اختلال در شروع يا ادامه خواب، بيدار شدن زودهنگام و يا تداوم کيفيت پايين و نامطلوب خواب هستند. اين مشکلات عليرغم وجود فرصت و شرايط کافي براي خواب ايجاد مي‌شوند. اين اختلالات با حداقل يکي از موارد زير همراهي دارند: ضعف و خستگي، اختلال در توجه، تمرکز يا حافظه، اختلال کارکرد اجتماعي يا رواني و يا عدم موفقيت تحصيلي، اختلالات خلق يا تحريک‌پذيري، خواب‌آلودگي در طول روز، کاهش انرژي و انگيزه، مستعد بودن به تصادفات رانندگي يا خطاهاي کاري، سردردهاي تنشي، علايم گوارشي در واکنش به کمبود خواب و يا وجود نگراني و دغدغه در مورد خواب.

PDF متن کامل مقاله            HTML متن کامل مقاله

بي‌خوابي در سالمندان شايع است و اغلب تشخيص داده نشده و مي‌تواند موجب موربيديته قابل توجه در بيماران شود. شرح‌حال و معاينه فيزيکي گام به گام و کامل واز جمله پرس‌وجو درباره همبستر بيمار و استفاده يا عدم استفاده از جدول ثبت اطلاعات خواب، اقدامات تشخيص ارزشمندي هستند. 
از پلي‌سونوگرافي بايد تنها در بيماراني کمک‌گرفته شود که شرح حال آنها مطرح‌کننده يک اختلال تنفسي مشخص مرتبط با خواب يا اختلالات حرکتي مرتبط با تنفس باشد. بيماري‌هاي فيزيکي يا روانپزشکي مرتبط بايد همانند ساير بيماران سالمند تحت درمان قرارگيرند. بهبود سلامت خواب اغلب در موارد بي‌خوابي خفيف تا متوسط باعث بهبود علايم مي‌شود؛ در حالي که مي‌توان براي موارد مقاوم‌تر، از انواع درمان‌هاي غيردارويي کمک گرفت. بيشتر داروهاي نسخه‌اي و غيرنسخه‌اي با خطر قابل توجه عوارض جانبي و تداخلات دارويي همراه هستند و برخي ديگر با داشتن نسبت خطر به منفعت قابل قبول در بيماران سالمند ترجيح داده مي‌شوند.

PDF متن کامل مقاله            HTML متن کامل مقاله

بي‌خوابي، اختلالي شايع در بيماران بستري، به خصوص در ميان سالمندان است. مشکل ممکن است در به خواب رفتن يا ادامه يافتن خواب باشد. بنابراين تشخيص و درمان بي‌خوابي در بيماران بستري اهميت زيادي دارد. عوامل متعددي ممکن است باعث بي‌خوابي در بيماران بستري شوند. از جمله اين عوامل مي‌توان به اختلالات خواب، عوامل فيزيکي و روان‌شناختي، بيماري‌هاي زمينه‌اي، داروها، عوامل محيطي و بهداشت نامناسب خواب اشاره کرد. اختلالات خواب عبارتند از آپنه انسدادي حين خواب، نشانگان پاهاي بي‌قرار و اختلال دوره‌اي حرکات اندام تحتاني. 

PDF متن کامل مقاله            HTML متن کامل مقاله