روش121- سی تی آنژیوگرافی

از آنجا که روش‌هاي آنژيوگرافي در تصويربرداري و تشخيص بيماري‌هاي رگ‌هاي خوني مغز و قلب کاربرد گسترده‌اي پيدا کرده‌اند، روز به روز نيز بر تکنولوژي مورد استفاده در آنها افزوده شده و دستگاه‌هاي جديدتر با قابليت‌هاي حيرت‌آوري به دنياي پزشکي معرفي مي‌شود. يکي از اين نوآوري‌ها، آنژيوگرافي است که به طور معمول به وسيله اشعه X انجام مي‌شود و در گذشته در تشخيص پاتولوژي رگ‌هاي خوني استفاده مي‌شد، اما امروزه راديولوژيست‌ها و متخصصان قلب با استفاده از آن، جراحي‌هاي تهاجمي بسيار ظريفي را در سيستم گردش خون به خصوص شريان‌هاي قلبي انجام مي‌دهند. در ساليان اخير، تکنيک‌هاي کمتر تهاجمي براي تصويربرداري از سيستم گردش خون، توسعه يافته است که مي‌توان به اولتراسوند، CT و MR اشاره کرد که تنها نياز به يک کاتتر هست که به داخل رگ فرستاده شود و ماده حاجب تزريق شود. بر پايه داده‌هاي به دست آمده از آنژيوگرافي، دقيق‌ترين اطلاعات لازم در اختيار جراح قرار مي‌گيرد تا بي‌خطرترين روش درماني براي بيمار به کار گرفته شود و از اقدامات اضافي جلوگيري شود. از طرفي، پس از اختراع سي‌تي‌اسکن در سال 1970، با پيشرفت علم پزشکي و بر اساس نيازهاي موجود، به تدريج قابليت‌هاي اين دستگاه نيز بالا رفت که تشخيص دقيق و سريع و به دنبال آن درمان مطلوب، از فوايد آن است.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش120- آندوسکوپيک رتروگريد کلانژيوپانکراتوگرافي (ERCP)

اقدام تشخيصي «آندوسکوپيک رتروگريد کلانژيوپانکراتوگرافي يا ERCP»، روشي است که از ترکيب دو روش فني «آندوسکوپي» و «فلوروسکوپي» براي تشخيص و درمان مشکلات معين سيستم صفراوي و مجراي پانکراسي استفاده مي‌کند. در واقع، يک روش بررسي با کمک اشعه ايکس است که با يک «ويدئو اندوسکوپ» همراهي مي‌شود. پزشک مي‌تواند از طريق آندوسکوپ، درون معده و دوازدهه را ببيند و با تزريق مواد حاجب (Dye) به داخل مجاري درخت صفراوي و پانکراس، آنها را زير اشعه ايکس بررسي کند.
در ERCP، در واقع از يک دئودنوسکوپ Side-view (لوله باريک و بلند و قابل انعطاف) براي ديدن دستگاه گوارش از دهان تا دوازدهه استفاده شده و تمرکز آن براي بررسي بيشتر «آمپول واتر» است. ERCP به طور اصل براي تشخيص و درمان سنگ‌هاي مجراي صفراوي، بررسي بيشتر تنگي‌هاي مجرا، بدخيمي‌ها و هرگونه نشت به علت ضربه يا جراحي به کار مي‌رود. هر چند در گفتار به نظر انجام اين موارد، سخت مي‌رسد، اما در واقعيت آسان‌تر از گفته‌ها است. بايد توجه داشت که اين روش، تهاجمي است و عوارض خاصي براي بيمار باقي مي‌گذارد، لذا بعضي روش‌هاي کمتر تهاجمي مانند MRCP يا EUS وجود دارند تا ERCP بيشتر براي مقاصد درماني استفاده شود تا تشخيصي.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش119- سي‌تي‌انتروگرافي (CT Enterography)

سي‌تي‌انتروگرافي (CT Enterography)، نوعي روش تصويربرداري با قدرت تفکيک بالا از روده باريک است که با بهره‌گيري از دستگاه‌هاي «سي‌تي اسکن مولتي‌‌دتکتور» (MDCT) و همزمان مصرف مقاديري ماده حاجب خوراکي انجام مي‌گردد. طي دهه اخير، پيشرفت‌هاي قابل توجهي در تصويربرداري از روده باريک با کمک روش‌هاي نويني مانند استفاده از کپسول اندوسکوپي و يا بهره‌گيري از جديدترين تکنيک‌ها در MDCT و نيز ارايه مناسب‌ترين مواد حاجب خوراکي صورت گرفته است. 
به اين ترتيب نقش مطالعات فلورئوروسکوپيک با استفاده از باريم روي روده باريک براي يافتن التهاب در سطوح مخاطي و يا وجود توده‌ها تا حدي کم‌رنگ‌تر شده است. در واقع پيشرفت‌هاي موجود در تکنولوژي MDCTضمن برخورداري از بيشترين قدرت تکنيک فضايي و زماني، منجر به ارايه بهترين تصاوير در سطوح متعدد (Mutlioplanar) از روده باريک و مزانتر در برگيرنده آن شده است. در عين حال، حضور موثر جديدترين مواد حاجب خوراکي با ارايه تصاويري دقيق از جدار لومن روده باريک، سي‌تي انتروگرافي را به روشي قابل قبول و پذيرفته شده در ارزيابي بيماري‌هايي مانند کرون و همچنين توده‌هاي احتمالي روده باريک تبديل کرده است.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش118- آندوسکوپي سينوس

آندوسکوپي سينوس اغلب در بيماري‌هاي عفوني و التهابي سينوس‌ها به کار مي‌رود. شايع‌ترين موارد استفاده آن عبارتند از: سينوزيت‌هاي مزمن مقاوم به درمان طبي، سينوزيت‌ راجعه، پوليپ‌هاي بيني، موکوسل‌هاي سينوس، برداشت تومورها، بستن محل نشستي مايع مغزي ـ نخاعي، برداشتن فشار از روي چشم (در افتالموپاتي گريوز)، برداشتن فشار از روي عصب بينايي، داکريوسيتورينوستومي، درمان آترزي کوآنال، در آوردن جسم خارجي و کنترل خون‌ريزي از بيني.
رينولوژي و جراحي سينوس از اواخر دهه 1970 ميلادي، دچار تحولي شگرف شد. پيشرفت‌هاي تصويربرداري، افزايش آگاهي از آناتومي و پاتوفيزيولوژي بيماري‌ها و جراحي‌هاي تحت هدايت تصوير، به جراحان اجازه داد که روش‌هاي جراحي پيچيده‌تري را با ايمني و اثربخشي بيشتري انجام دهند. مطالعات بسياري در اين زمينه انجام شد که همگي ميزان بهبود بيماران را پس از آندوسکوپي تا 92 درصد اعلام کرده‌اند. همچنين کيفيت زندگي بيماران نيز بالاتر رفته‌است. اگرچه امروزه اندوسکوپي سينوس، قدم اول در درمان جراحي سينوزيت‌ مزمن است، ديگر درمان‌هاي طبي را نبايد فراموش کرد. بنابراين هر دو درمان‌هاي طبي و جراحي در کنار فهم کامل آناتومي، به ايجاد بهترين شرايط براي درمان و پيامد بيماران کمک مي‌کند.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش117- آندوسکوپي بيني

تلسکوپ بيني، وسيله‌اي نوري است که براي بررسي و معاينه گوش، حلق و بيني به کار مي‌رود. از اين روش به عنوان «آندوسکوپي تشخيصي بيني» نيز نام برده شده است. از آنجا که اين تلسکوپ، باريک و بلند است (با قطري حدود 7/2 تا 4 ميلي‌متر) مي‌تواند به راحتي از سوراخ‌هاي بيني رد شده و راه‌هاي آن و هم‌چنين حفرات سينوسي را بررسي کند.
در بعضي از انواع اين وسيله، مسير مشاهده از سر تلسکوپ مستقيم است ولي در ديگر انواع، مسير ديدن با يک زوايه از سر آن، تغيير مي‌کند. اين نوع تلکسوپ‌هاي زاويه‌دار، براي ديدن گوشه‌ها و اطراف بيني استفاده مي‌شود. بررسي استاندارد بيني کاملا محدود است، اما اين روش، امکان معاينه جزييات حفره بيني و سينوس‌ها را امکان‌پذير مي‌نمايد و مي‌توان هم در اتاق عمل و هم در کلينيک‌ آن را به کار برد.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش116- آندوسکوپي دو بالونه

«آندوسکوپي دو بالونه» يا Double Balloon Endoscopy، مشاهده و مداخلات درماني را در سراسر روده باريک امکان‌پذير مي‌سازد. در اين روش لوله آندوسکوپ مي‌تواند از راه دهان يا رکتوم وارد روده‌ها شود. مطالعات باليني زيادي، انواع مختلفي از مداخلاتي را که به‌وسيله آندوسکوپي دو بالونه با موفقيت به انجام رسيده ( مانند بيوپسي، هموستاز، باز کردن تنگي‌ها، جايگذاري استنت، درآوردن پوليپ‌ها و برش مخاط از طريق آندوسکوپ)، گزارش کرده‌اند. اولين گزارش از DBE در سال 2001 منتشر شد و به دنبال آن سيستم اختصاصي DBE از شرکت معتبر «فوجي‌نون» معرفي گرديد و همزمان استفاده از DBE به تدريج در دنيا روزافزون مي‌شود، به طوري که اولين کارگاه بين‌المللي مربوط به آن در سال 2006 در ژاپن برگزار شد.
در حال حاضر دو نوع از DBE در دسترس است: 1) سيستم استاندارد که شامل يک اندوسکوپ باريک با قطر 5/8 ميلي‌متر و طول کاربردي 200 سانتي‌متر است که بوسيله يک لوله نرم خارجي 145 سانتي‌متري با قطري معادل 2/12 ميلي‌متر پوشيده شده و يک پمپ طراحي شده اختصاصي نيز همراه آن است. يک بالون لاستيکي نرم که به سر آندوسکوپ متصل مي‌شود، مي‌تواند با کمک پمپ از راه کانال هواي آندوسکوپ، باد و خالي شود. لوله نرم رويي نيز يک بالون لاستيکي در سرش دارد که مي‌تواند باد و خالي شود. فشار هواي هر دو بالون به دقت پايش مي‌شود و در حد 6 کيلو پالس نگه داشته مي‌شود. 2) آندوسکوپ دو بالونه درماني نيز در دسترس است که قطر خارجي معادل 4/9 ميلي‌متر دارد، بنابراين با کانال‌هاي بزرگ‌تر (قطر 8/2 ميلي‌متر) هماهنگ مي‌شود.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش115- سیستوسکوپی

سيستوسکوپي تشخيصي و کاربردي، روشي است که به عنوان کامل‌کننده يا کمک‌کننده رشته جراحي زنان، پيش از عمل، حين عمل يا پس از آن به کار مي‌رود. اين روش به وسيله متخصصان زنان در موارد زير به کار مي‌رود: 1) بررسي وضعيت سيستم ادراري- تناسلي (براي مثال بي‌اختياري ادرار همراه با علايم التهابي، پيوري يا هماچوري استريل، دفع ادراري دردناک يا عفونت راجعه)، 2) ارزيابي درگيري‌هاي مثانه و پيشابراه با بدخمي‌هاي دستگاه تناسلي، 3) به‌عنوان راهنما در حين عمل، 4) تشخيص، بررسي و پيشگيري از آسيب‌هاي دستگاه ادراري مربوط به چگونگي انجام روش‌هاي مختلف جراحي زنان، 5) بلافاصله پس از جراحي‌هاي دستگاه ادراري- تناسلي، براي بررسي اينکه آيا بخيه‌ها، نخ‌ها، مش، کلاژن‌ها و ديگر وسايل، به درستي در جاي خود قرار دارند يا خير و 6) تشخيص بيماري‌هاي داخل مثانه، مانند ارزيابي سيتولوژي غيرطبيعي دستگاه ادراري و هماچوري سيستيت بينابيني.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش114- تصويربرداري در حوادث ايسکمي مغزي حاد

مطالعات تصويربرداري براي رد کردن خون‌ريزي در بيماران با حوادث مغزي حاد، ارزيابي درجه و شدت صدمات مغزي و تشخيص جراحت‌هاي عروقي که مسوول نقايص ناشي از ايسکمي است، انجام مي‌شود. بعضي تکنولوژي‌هاي پيشرفته مانند سي‌تي اسکن و ام.آر.آي براي افتراق ميان بافت مغزي که به طور جبران‌ناپذيري، از بين رفته و قسمتي که قابل نجات دادن است، استفاده مي‌شود و به اين ترتيب، انتخاب دقيق‌تر بيماراني را که از درمان سود مي‌برند، آسان‌تر مي‌کند. استفاده از اين اصول فني به در دست بودن آنها وابسته است، هر چند نقش آنها در هدايت تصميم‌گيري‌هاي درماني هنوز تحت بررسي است. در اين مقاله، تصويربرداري‌هاي عصب‌شناسي مورد استفاده طي مرحله حاد (چند ساعت اول) از يک حادثه ايسکميک مغزي، بررسي مي‌شوند.
اصلي‌ترين مزيت سي‌تي اسکن، دسترسي گسترده و سرعت بالاي حصول آن است. در مرحله فوق حاد، اغلب يک سي‌تي اسکن بدون تزريق ماده حاجب (NCCT)، براي رد يا تاييد خون‌ريزي انجام مي‌شود، به طوري که سي‌تي اسکن براي اين منظور حساسيت بالايي دارد. بهتر است به محض پايدار شدن علايم حياتي بيمار، سي‌تي‌اسکن بدون تزريق ماده حاجب انجام شود، زيرا تاييد وجود خون‌ريزي، مديريت درمان کاملا متفاوتي را مي‌طلبد و نسبت به مديريت وضعيت طبيعي يا وجود نشانه‌هاي ايسکمي فرق مي‌کند. انجام زودهنگام سي‌تي اسکن در همه بيماراني که مشکوک به سکته مغزي هستند، نسبت به رويکردهاي ديگر، مانند انجام اسکن در بيماران انتخابي يا انجام اسکن تاخيري، از نظر هزينه - اثربخشي هم کارامد است.سودمندي سي‌تي اسکن در سکته‌هاي حاد با ظهور تکنولوژي‌هاي پيشرفته‌تر مانند (CTP) CT Perfusion Imaging و سي‌تي‌ آنژيوگرافي (CTA) بيشتر شده است. ميزان تشخيص صحيح انفارکت‌هاي حاد در بررسي با سي‌تي چندوجهي (Multimodal) که از سه تکنيک بدون تزريق، CTA و CTP در ترکيب با هم استفاده مي‌کند، نسبت به دستگاه‌هايي که تنها يکي از سه روش فوق را به کار مي‌برند، بيشتر است. به علاوه، بررسي‌هاي چندوجهي که فقط از روش‌هاي CTA و CTP استفاده مي‌کنند، مي‌توانند ارزيابي محل انسداد عروق، هسته انفارکت، بافت مغزي قابل نجات و ميزان گردش عروق فرعي (کولترال) را امکان‌پذير سازند.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش113- آنژيوسکوپي

آنژيوسکوپي عروق کرونر قلب، امکان مشاهده مستقيم سطح داخلي يک رگ را فراهم مي‌کند. اين روش، اطلاعاتي شامل پاتولوژي ضايعات عروقي کرونر و بينشي نو نسبت به پاتوفيزيولوژي سندرم‌هاي کرونري حاد به دست مي‌دهد تا تشخيص و درمان بيماران آسان‌تر صورت گيرد.آنژيوسکوپي عروق کرونر قلب، روشي جديد است که امکان مشاهده مستقيم سطح داخلي رگ‌ها را فراهم مي‌نمايد تا تشخيص و درمان بيماران آسان‌تر صورت گيرد. (آنژيوسکوپي = آنژيوگرافي + آندوسکوپي) در مطالعات جراحي قلب باز اوليه که همراه با آن، آنژيوسکوپي را نيز بررسي کرده‌اند، از بالون‌هاي با جنس لاتکس يا پلاستيک شفاف که از سالين براي تميز کردن خون از انتهاي تحتاني کارديوسکوپ‌ها بهره برده‌اند، استفاده شده است، اما دقت اين‌گونه وسايل کمتر از حد ايده‌آل بود. 3 دهه بعد، مشاهدات باليني با استفاده از اين وسايل، به طور چشمگيري بهتر شدند، زيرا وسايل پيشرفته‌تر در دسترس قرار گرفتند، به خصوص اينکه قطر وسيله چشمي و تعداد فايبرها افزايش يافته بود.
در سال 1983، آنژيوسکوپي عروق کرونر از راه پوست، اول بار طي کاتتريزاسيون قلب که از فيبراسکوپ‌هاي فوق باريک اليمپوس استفاده مي‌شد، به کار گرفته شد و هر چند که انعطاف‌ لازم را نداشت، مشاهده و تععين دقيق مکان انسداد عروق کرونر راست را امکان‌پذير ساخت. در سال بعد، اولين آنژيوسکوپي عروق کرونر از راه جراحي انجام شد تا کمکي به بهبود نتا يج جراحي‌هاي باي‌پس کرونر باشد و کيفيت پيوند سياهرگ ضامن را ارزيابي نمايد. آخرين پيشرفت در اين تکنيک به سال 1991 پيدا شد، همزمان با توسعه سيستم «Image Cath» که امروزه بهترين خصيصه فني را دارد و با اين آنژيوسکوپ که مرتب روند رو به جلوي کارآمدتر شدن را طي مي‌کند، مي‌توان به خوبي و با ايمني کامل، تصاوير عروق کرونر را از راه پوست گرفت و جوابگوي توسعه همه جانبه آنژيوسکوپي کرونر بود.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش112- دياليز صفاقي

نارسايي پيشرفته کليه يا ESRD از مسايل جدي و رو به رشد حوزه سلامت در جامعه است که نياز به افزايش ارايه خدمات مناسب به بيماران مبتلا را مطرح مي‌نمايد. انجام مداخلات پزشکي در مراحل ابتدايي نارسايي مزمن کليوي، پيشرفت بيماري را به تاخير مي‌اندازد و باعث کاهش موارد مرگ و مير مي‌گردد. نوع درمان انتخاب شده نيز بر روند پيشرفت و کيفيت زندگي آنها موثر است و پيشنهاد مي‌شود براساس شرايط خاص هر بيمار، درمان به طور جداگانه در نظر گرفته شود تا بتوان از حداکثر فوايد مداخلات و درمان‌هاي موجود استفاده نمود.
دياليز صفاقي، يکي از روش‌هاي درمان در نارسايي کليه است که به دليل تکنيک ساده و بسيار موثر آن، انتخاب اول دياليز در منزل به شما ر مي‌رود. اين روش از دو دهه پيش، رواج فزاينده‌اي يافته که يکي از دلايل اصلي آن، سهولت کاربرد و مناسب بودن و قيمت پايين آن است. از سويي به دليل خاصيت مداوم و پيوسته آن، وضعيت بيوشيمي و حجم مايعات بيمار، ثابت است که همين وضعيت انعطاف‌پذير، آن را به انتخاب اول بيماران تبديل نموده است.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش111- کاربرد ليزر در پزشکي

واژه ليزر از حروف نخست Light Amplification by Stimulated Emmision of Radiation به معناي «تقويت نور به روش گسيل القايي تابش» تشکيل يافته و دستگاه توليد آن، به وسيله‌اي گفته مي‌شود که نور را به صورت پرتوهاي موازي بسيار باريکي که طول موج مشخصي دارند، ساطع مي‌کند. مباني نظري ليزر توسط آلبرت انيشتن در سال 1916 ميلادي طي مقاله‌اي مطرح شد، اما سال‌هاي نسبتا زيادي طول کشيد تا صنعت و فن‌آوري، امکان ساخت نخستين ليزر را فراهم نمايد.
امروزه وسايلي که در صنعت براي توليد ليزر به کار مي‌رود، شامل يک منبع انرژي، محفظه تشديد و يک واسطه فعال‌کننده نور مي‌باشد. منبع انرژي که با عنوان سيستم Pumping نيز شناخته مي‌شود، اغلب الکتريکال يا اپتيکال است. هم‌چنين، محفظه يا اتاق تشديد اين وسايل، حاوي ماده يا واسطه فعال‌کننده نور و آينه‌هاي بازتابنده هستند، به طوري که فوتون‌ها ميان اين آينه‌ها، عقب و جلو مي‌روند. از آنجا که يکي از اين آينه‌ها از بقيه بازتاب انعکاسي بيشتري دارد، بعضي از نورهاي ليزر مي‌توانند از دستگاه خارج شوند.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش109- توراکوسکوپی

افيوژن پلورال، پنوموتوراکس و ضخيم شدگي پلور، مواردي هستند که در بخش ريه به کرات با آنها روبه‌رو مي‌شويم. اگرچه تشخيص ناهنجاري‌هاي پلور به وسيله راديوگرافي امري بديهي است، تعيين تشخيص دقيق مي‌تواند بحث برانگيز باشد. دسترسي به فضاي پلورال از راه پوست از نظر تشخيصي مفيد و نسبتا ساده است، اما در حدود 25 درصد ناهنجاري‌هاي پلور بدون تشخيص باقي مي‌ماند (پس از توراکوسنتز و / يا بيوپسي بسته پلورال). سي‌تي‌اسکن قفسه‌سينه و برونکوسکوپي با بيوپسي‌هاي ترانس برونکيال در موارد انتخابي‌ کمک‌کننده هستند، اما محدوده تشخيصي آن در مورد بيماري‌هاي پلورال به طور مأيوس‌کننده‌اي پايين است. در توراکوسکوپي يا پلوروسکوپي، آندوسکوپ از راه ديواره قفسه سينه عبور مي‌کند و به پزشک امکان مشاهده مستقيم ضايعه و جمع‌آوري نمونه را از پلور مي‌دهد. توراکوسکوپي يک روش تشخيصي ارزشمند است و در بعضي موارد فرصتي را براي درمان نيز فراهم مي‌نمايد.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش108- اسکن توموگرافي کامپيوتري تمام بدن (FBCT)

اسکن «توموگرافي کامپيوتري تمام بدن» (FBCT) و ديگر آزمون‌هاي غربالگري انجام شده با تکنولوژي‌هاي پيشرفته، به طور روز افزوني براي تشخيص بيماري‌هاي تحت باليني مورد استفاده قرار مي‌گيرد. عوامل مختلفي که محبوبيت تصويربرداري از کل بدن را در جامعه غيرپزشکي افزايش داده، شامل پيشرفت در تصاوير تشخيصي، تمايل عمومي به ترقي سلامت در جامعه و پيشگيري از بيماري‌ها مي‌باشد. باوجود آنکه همه بيمه‌ها هنوز به طور عام، اين اقدامات تشخيصي را پوشش نمي‌دهند، افراد نسبتا سالم و بدون علامت که از وضع اقتصادي خوبي برخوردار باشند، حاضر به پرداخت هزينه آن جهت اطمينان از سلامتي خود هستند.
شناخت و آگاهي از ميزان اين افزايش تقاضا براي پزشکان مهم است، زيرا آنها اغلب تحت مشورت بيماران، در هر سطحي از وضعيت اقتصادي اجتماعي که باشند، در مورد خطرات و فوايد احتمالي اين روش‌هاي تشخيصي قرار مي‌گيرند. اطلاعات اندکي در مورد خطرات و فوايد تصويربرداري از کل بدن وجود دارد و تاکنون مطالعات تصادفي‌سازي شده‌اي نيز در اين رابطه به چاپ نرسيده است. از آنجا که در حال حاضر سي‌تي اسکن‌ گسترده‌ترين روش تصويربرداري مورد استفاده براي اهداف غربالگري است، در اين مبحث به دلايل منطقي و کاربرد FBCT در روند آزمون‌هاي بيماريابي پرداخته مي‌شود. اين نکته قابل ذکر است که در اين مبحث، غربالگري با MRI،PET يا ديگر روش‌هاي پيشرفته زياد مورد بحث قرار نمي‌گيرد. بايد توجه داشت تصويربرداري از کل بدن جهت کاربردهاي غيرغربالگري مانند تشخيص بيماري‌‌هاي متاستاتيک يا ارزيابي هزينه‌هاي سنگين تومورها نيز مي‌تواند مناسب باشد.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش107- کلانژيوپانکراتوگرافي با رزونانس مغناطيسي (MRCP)

کلانژيوپانکراتوگرافي با رزونانس مغناطيسي يا MRCP، يک روش غيرتهاجمي براي بررسي مجراي پانکراتيک و مجاري صفراوي داخلي و خارجي است. برخلاف کلانژيوپانکراتوگرافي رتروگريد اندوسکوپيک يا ERCP مرسوم، انجام MRCP به استفاده از ماده حاجب در سيستم مجاري نيازي ندارد، بنابراين موربيديتي همراه با روش‌هاي آندوسکوپيک و مواد حاجب در آن ديده نمي‌شود. بايد به ياد داشته باشيم که با MRCP، نمي‌توان به طور رايج هيچ‌گونه مداخله‌اي را انجام داد، مانند در آوردن سنگ، گذاشتن استنت يا گرفتن بيوپسي.
از زمان معرفي MRCP در سال 1991، با پيشرفت‌هاي تکنولوژي که به مرور ابداع شده‌اند، از آن يک مداليتي بسيار موثر و کارآمد در بررسي درخت هپاتوبيلياري ساخته شده‌است. در ابتدا MRCP با استفاده از سکانس‌هاي heavily T2-weighted  انجام مي‌شدند که باعث اثر ايستايي يا جريان آهسته مايع درون مجاري صفراوي يا پانکراتيک شده و به اين ترتيب بافت‌هاي توپر هم جوار به صورت واضح خود را نشان مي‌دادند. امروزه با استفاده از سکانس‌هاي اختصاصي در تصاوير گرفته شده، جريان خون، سيگنالي کم يا غيرقابل اندازه‌گيري ايجاد مي‌کند، به اين ترتيب عروق خوني با مجاري صفراوي يا پانکراتيک اشتباه نمي‌شوند.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش106- سي‌تي‌کولونوگرافي

سي‌تي‌‌کولونوگرافي که کولونوسکوپي مجازي (Virtual) يا سي‌تي‌کولوگرافي هم ناميده مي‌شود، اول بار در سال 1994 توسط Vining توصيف شد. وي در واقع از تصاوير داخل لوله‌اي شبيه‌سازي شده با کامپيوتر از کولون پر از هوا صحبت به‌ ميان آورد. در اين روش از سي‌تي‌اسکن‌هاي هليکال يا اسپيرال رايج يا تصاوير گرفته شده با رزونانس مغناطيسي استفاده مي‌شود که حجمي از اطلاعات را بي‌وقفه توليد کرده و با استفاده از نرم‌افزار پيچيده براي توليد پس‌پردازي تصاوير، امکان تهيه تصاويري از هر نقطه‌اي از کولون پر از هوا را فراهم مي‌کند.
در اين روش هم مانند کولونوسکوپي‌هاي رايج، کولون بايد تميز باشد، زيرا مدفوع مي‌تواند مانند پوليپ نشان داده شود. از سويي وجود چگالي چربي درون توده پوليپوييد مي‌تواند با توده مدفوعي اشتباه شود، هر چند پيشرفت‌هايي که در طول زمان در اين دستگاه ديده مي‌شود، تفاوت پوليپ و مدفوع را به راحتي تشخيص مي‌دهد. براي انجام سي‌تي‌‌کولونوگرافي، پس از تميز شدن کولون، روده بزرگ از هوا پرمي‌شود که اين امر با استفاده از عوامل شل‌‌کننده‌ عضلات صاف، راحت‌تر انجام مي‌شود، مانند گلوکاگون هيدروکلرايد که پريستالتيسم روده‌اي را هم کاهش مي‌دهد. البته بايد توجه داشت که اين عوامل، بازگشت هوا را به روده کوچک افزايش مي‌دهند که با تفسير عکس‌ها و رديابي اتوماتيک کامپيوتري در طول لومن پر از هوا تداخل ايجاد مي‌کند.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش105- روش غيرتهاجمي بررسي فيبروز کبدي

فيبروز کبد در اثر عوامل مختلفي که به بافت کبدي آسيب مي‌رسانند، به وجود مي‌آيد. بيماري‌هاي ويروسي، اتوايميون، ارثي، متابوليک و توکسين‌ها از جمله عواملي هستند که باعث آسيب به کبد مي‌شوند. در بيشتر موارد آسيب‌هاي حاد، با از بين رفتن عامل آسيب‌رسان، کبد عملکرد و ساختار طبيعي خود را پيدا کرده و اثري از آسيب به‌جا نخواهد ماند. فيبروز پيشرونده کبد از نشانه‌هاي آسيب مزمن کبدي مي‌باشد که در نهايت مي‌تواند به سيروز،  نارسايي کبد و هپاتوسلولار کارسينوما منجر شود. تخمين دقيق ميزان فيبروز کبد در ارزيابي پيش‌آگاهي (prognosis)، مراقبت (surveillance) و اتخاذ تدابير درماني در بيماري مزمن کبد اهميت بسيار دارد.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش104- آندوسکوپ‌هاي مينياتوري داخل مجرايي

امروزه آندوسکوپ‌هاي مينياتوري داخل مجرايي به طور پيشرونده و فزاينده‌اي نقش مهمي در تشخيص و درمان غيرجراحي بيماري‌هاي بيلياري و پانکراتيک بازي مي‌کنند. تلاش‌هاي اوليه براي بررسي مجراي بيلياري و پانکراتيک به وسيله آندوسکوپ، در ميانه دهه 70 آغاز شد، اما به دليل محدوديت‌هاي تکنيکي که در وسايل آن زمان وجود داشت، کمتر استفاده مي‌شد.
اخيرا با پيشرفت‌هايي که در اسکوپ‌هاي قابل انعطاف با قطر کم (ميني‌اسکوپ) رخ داده و اغلب نيز همراه با کانال بيوپسي هستند، بسياري از مشکلات پيشين رفع شده و وسايل جديد و ارزشمندي را براي موارد استفاده گسترده تهيه کرده‌اند. آندوسکوپ‌هاي مينياتوري، در حين جراحي، همراه با ERCP و PTC قابل استفاده هستند. در اين مقاله سعي بر آن است تا کلانژيوسکوپي و پانکراتوسکوپي حين ERCP توضيح داده شوند.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش103- اولتراسوند داخل برونشي (EBUS)

اولتراسوند داخل برونشي (EBUS) يک تکنيک برونکوسکوپيک است که با استفاده از اولتراسوند، امکان مشاهده ساختمان‌هاي درون و هم‌جوار ديواره راه هوايي را فراهم مي‌کند. اين تکنيک عموما براي لوکاليزه کردن لنف‌نودهاي مدياستينال يا هيلار استفاده مي‌شود تا بتوان به راحتي و با دقت بيشتر آسپيراسيون سوزني را از راه برونش انجام داد، اما مي‌تواند براي مشخص کردن ندول‌هاي محيطي ريوي نيز استفاده شود تا از آنها هم در هنگام نياز نمونه‌برداري کرد. EBUS از اولتراسوند آندوسکوپيک (EUS) متفاوت است. هر چند هر دو لنف‌نودهاي مدياستينال را مشخص کرده و تحت راهنمايي آنها مي‌توان نمونه‌برداري انجام داد، EBUS از راه برونکوسکوپي انجام مي‌شود و EUS از طريق آندوسکوپي.

ادامه مطلب

ادامه نوشته

روش102- اکوکارديوگرافي از طريق مري (TEE)

اگرچه اکوکارديوگرافي از روي قفسه سينه، اساس اولتراسوند تشخيصي قلبي است، اکوکارديوگرافي از طريق مري يا TEE، ابزار تکميلي با ارزشي محسوب مي‌شود. TEE در مقايسه با اکوکارديوگرافي از قفسه سينه، تصاوير برتري از ساختمان پشتي قلب ارايه مي‌دهد، چرا که مري مجاورت نزديکي با پوسترومديال قلب دارد و از سويي، ريه و استخوان نيز تداخلي در تصاوير ايجاد نمي‌کنند. اين مجاورت، امکان استفاده از تصاوير با فرکانس بالا را فراهم کرده و توانايي قدرت تشخيص برتر سه بعدي را امکان‌پذير مي‌سازد.
اولين استفاده باليني از TEE به سال 1976 برمي‌گردد؛ زماني که از يک پروب غيرقابل انعطاف آندوسکوپيک، اصلاح شده با کريستال تکي M-Mode استفاده شد. از آن زمان، تکنولوژي TEE به موازات پيشرفت‌هايي که در ساختار پروب قابل انعطاف اندوسکوپيک سيستم‌هاي اولتراسوند phased-array و کريستال مينياتورسازي رخ داده، به سرعت رو به تکامل است. بسياري از پروب‌هاي امروزي TEE، تصاويري با فرکانس دوگانه يا سه‌گانه (5/3، 5 و 7 مگاهرتزي) ايجاد مي‌کنند. امروزه پيشرفت‌هاي بيشتر بر توليد پروب‌هاي کوچک‌سازي کننده و افزايش توانايي اکوکارديوگرافي سه‌بعدي تمرکز يافته است. 

متن کامل روش 

ادامه نوشته

روش101- الکتروهيدروليک ليتوتريپسي (EHL)

الکتروهيدروليک ليتوتريپسي (EHL) اصولا در خرد کردن و قطعه‌قطعه نمودن آندوسکوپيک سنگ‌هاي دشوار و سخت صفراوي و مجراي پانکراس به کار مي‌رود، هر چند در ابتدا به عنوان ابزاري صنعتي براي خرد کردن صخره‌ها در اتحاديه جماهير شوروي استفاده مي‌شده است.
EHL به طور معمول در طول کلدوکوسکوپي از راه دهان يا پوست يا پانکراتوسکوپي از راه دهان استفاده مي‌شود. از آنجا که اين تکنيک‌ها به طور گسترده استفاده نمي‌شوند، EHL اغلب در مراکز پيشرفته و توسط افراد ماهر در زمينه درمان آندوسکوپيک اختلالات مجاري صفراوي به کار مي‌رود. همچنين EHL براي درمان سنگ‌هاي مجراي ادراري، به عنوان روشي که تا حد زيادي جايگزين ديگر تکنيک‌ها شده تا خرد شدن سنگ‌ها حاصل شود (به خصوص همراه با ليتوتريپسي ليزر هولميوم)، استفاده مي‌شود. ليزر ليتوتريپسي، به دليل هزينه بالا و محدوديت دسترسي به تجهيزات آن، به طور گسترده‌اي در درمان سنگ‌هاي مجراي صفراوي استفاده نمي‌شود، هر چند هولميوم ليزر ليتوتريپسي، با موفقيت در بعضي مراکز آندوسکوپي به کار مي‌رود. ديگر روش مورد استفاده در درمان سنگ‌هاي مجراي صفراوي و پانکراس شامل ليزر ليتوتريپسي، ليتوتريپسي با امواج شوک از خارج از بدن و ليتوتريپسي مکانيکي استاندارد هستند. يکي از مزاياي EHL نسبت به ديگر روش‌ها براي درمان سنگ‌هاي مشکل، قابل حمل بودن، استفاده آسان، سريع بودن، کارايي بالا و هزينه نسبتا کم آن است.

متن کامل روش 

ادامه نوشته

روش100- اکوکارديوگرافي داپلر بافتي (TDE)

اکوکارديوگرافي داپلر بافتي (TDE)،‌ به جزيي اساسي در بررسي‌هاي اولتراسوند تشخيصي تبديل شده است، به اين ترتيب که امکان ارزيابي حرکت ميوکارد را با استفاده از تصاوير داپلر اولتراسوند فراهم کرده و اغلب تصاوير رنگي نيز ارايه مي‌دهد. اين تکنيک شبيه اولتراسوند داپلر روتين جهت بررسي جريان خون، از تغيير فرکانس امواج اولتراسوند براي محاسبه سرعت حرکت ميوکارد استفاده مي‌کند، اما خصوصيات تکنولوژيکي آن بر تغييرات فرکانس پايين‌تر حرکات تمرکز دارد.
هر چند داپلر اولتراسوند براي سال‌ها به طور گسترده‌اي در ارزيابي جريان خون داخل قلبي کاربرد باليني پيدا کرده، از زماني که روش TDE با کدهاي رنگي معرفي شد، تمايل به TDE به طور روزافزوني بيشتر شده است. ارزيابي‌هاي روتين اکوکارديوگرافي از حرکت ناحيه‌اي ديواره بطن چپ، وابسته به فرد است،‌ زيرا به وسيله تشخيص چشمي، حرکات منظم و مکرر اندوکارد و ضخامت ديواره تعيين مي‌شود.

متن کامل روش 

ادامه نوشته

روش99- نوروسونولوژي

نوروسونولوژي، آينده هيجان‌انگيزي در کاربردهاي تشخيصي و درماني دارد که کمک زيادي به بيماران نورولوژي خواهد کرد. در طول ساليان گذشته، پيشرفت‌هاي زيادي که در تصويربرداري مغزي به وسيله سي‌تي‌اسکن و ام‌آر‌آي رخ داده، تشخيص‌هاي نورولوژيکال را بهبود بخشيده است. با اين‌ حال، «ترانس کرانيال داپلر» (TCD) يا «سونولوژي»  در واقع، «استتوسکوپ پزشک براي مغز» ناميده مي‌شود و استفاده از آن همراه با تصويربرداري داپلکس پرتابل از عروق کاروتيد و ورتبرال، امکان تصويربرداري ساختماني و فيزيولوژيک مغز را فراهم مي‌سازد که تکميل‌کننده معاينه عصبي است. اين اولتراسوند توانايي پزشکان را در تشخيص، لوکاليزه کردن، تعيين چگونگي بيماري و ارزيابي پاسخ‌هاي هموديناميک افزايش داده، بنابراين ابزاري براي معاينات نوروواسکولار در بالين بيمار فراهم آمده است.

متن کامل روش 

ادامه نوشته

روش98- کرومواندوسکوپي

کرومواندوسکوپي، روشي است که با استفاده موضعي از رنگ‌ها يا رنگدانه‌ها به لوکاليزه کردن بهتر بافت، تعيين خصوصيات آن يا تشخيص در حين آندوسکوپي کمک مي‌کند. مواد متعددي هستند که مي‌توانند به طور گسترده‌اي در کرومواندوسکوپي به عنوان رنگ‌هاي قابل جذب (حياتي)، رنگ‌هاي کنتراست (واکنشي) و رنگ‌هايي که براي تتوي بدن استفاده مي‌شوند، به‌کار روند.
کرومواندوسکوپي، کاربردهاي باليني مختلفي دارد و در سرتاسر قسمت‌هاي گوناگون دستگاه گوارش که با آندوسکوپ قابل دستيابي هستند، به کار مي‌رود. در سال‌هاي اخير، به دليل پيشرفت‌هايي چشمگيري که در تکنولوژي‌هاي جديد مانند برداشت موکوس با آندوسکوپي و درمان فوتوديناميک رخ داده و همگي نيازمند مشخص شدن خصوصيات دقيق بافت به‌صورت چشمي هستند، استفاده از اين تکنيک محبوب و رايج شده است.

 متن کامل روش 

ادامه نوشته

روش96- بیمارستان مجازی

‌در بيمارستان مجازي همه افراد در هر نقطه از دنيـا قـادرنـد اطـلاعـات پـزشكـي، پيشنهـادات و حتي دارو‌ها را از طريق اينترنت جستجو كرده و استفاده كنند. يــك بـيـمــارسـتـان مـجـازي در واقـع سـيـسـتـم اطــــلاعــــاتــــي كـــاربـــردي اســـت كـــه بـــراســـاس مـدل‌سـازي سـه بـعـدي يـك بـيـمـارستان واقعي طراحي شده است. اين امر براي آشنايي بيماران با بيمارستاني است كه قرار است در آن جا تحت درمـان قـرار گـيـرنـد. بـه بـيـانـي ديـگر بيمارستان مـجــازي يــك مـحـيــط الـكـتــرونـيـكــي اســت كـه پــزشـكـان و اسـاتيـد علـوم پـزشكـي قـادرنـد تيـم پـزشكي را تحت آموزش قرار دهند و اين تيم حـتـي مـي‌تـوانـد خارج از آن كشور نيز باشد و دانـشـجـويـان پـزشكي مي‌توانند در يك شرايط شـبيه سازي شده، مواردي را تحت آزمايش و آموزش قرار دهند. اين بيمارستان ‌هاي مجازي مبتني بر كامپيوتر هستند در واقع سعي شده كه بيمارستان شبيه سازي شود.

PDF متن کامل روش         HTML متن کامل روش 

ادامه نوشته

روش95- تست های پزشکی قانونی

لزوما تست هاي پزشكي قانوني مشابه آن چه كه در تلويزيون مي بينيد نيستند. بر خلاف  آن چيزي كه اغلب در فيلم ها نشان داده مي شود، تحليل شواهد در آزمايشگاه هاي پزشكي قانوني يك فرايند كند و زمان بر است.  به عنوان مثال بعد از مرگ يك خواننده مشهور پاپ، آماده شدن نتايج تست هاي سم‌شناسي روي بافت مغز او تقريبا يك ماه وقت گرفت و اين غيرمعمول نيست. كامل شدن تست ها ممكن است به هفته ها يا حتي ماه ها زمان نياز داشته باشد و دليل آن نيازمندي هاي تكنيكي تست هاي مختلف، دسترسي محدود به برخي از نمونه ها، پيچيدگي تست‌هاي مربوط به داروهاي درماني يا غيرمجاز و ديگر مواد شيميايي سمي و نيز نگهداري وسيع سوابق مورد نياز براي اقدامات قانوني است. گاهي اوقات تست ها خارج از تخصص يك آزمايشگاه هستند، بنابراين نمونه ها بايد به آزمايشگاه هاي تخصصي تر ارسال شوند.
تست هاي آزمايشگاه‌هاي پزشكي قانوني: تست هاي قانوني جمع آوري داده براي تحليل و براي استفاده در اقدامات قانوني است. جنبه قانوني اين تست ها آن ها را از تست هاي كلينيكي متمايز مي كند. جنبه قانوني ايجاب مي كند از روش خاصي براي دستكاري نمونه ها و از روش هاي تست خــاصــي كــه قــانــون الــزام مــي كـنــد، اسـتـفــاده شــود و زنـجـيــره نـگـهـداري مـدارك يـا ( CoC (chain of custody نيز رعايت شود. 

PDF متن کامل روش         HTML متن کامل روش 

ادامه نوشته